Bilindiği üzere, Topluluk Gümrük Kodunu yeniden düzenleyen ve “Birlik Gümrük Kodu” (BGK) olarak adlandırılan Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Tüzüğü, 1 Mayıs 2016 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir. Gümrük Birliğine ilişkin 1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı hükümleri uyarınca ve Avrupa Birliği (AB) üyeliğine yönelik müktesebat uyumu çerçevesinde Birlik Gümrük Kodu hükümlerine uyum yükümlülüğümüz bulunmaktadır.Bu çerçevede, Birlik Gümrük Kodu hükümlerinin ulusal mevzuatımıza yansıtıldığı yeni bir Gümrük Kanunu hazırlanmasına yönelik çalışmalar kapsamında 228 maddeden oluşan yeni Gümrük Kanunu Taslağı hazırlanmıştır. Gümrük Kanunu taslağının, ilgili tüm paydaşların görüş ve önerilerine açmış olduğu;Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca hazırlanan yeni Gümrük Kanununu Taslağında yer alan yeni düzenlemeler ile ilgili özet açıklamalarımız aşağıdadır: 1-Geçici ve yürürlük maddeleri dahil 228 maddedir. 2-Yürürlükten kaldırılan hükümler, geçici maddeler ve yürürlük kısmı dahil olmak üzere 11 Kısım olarak hazırlanmıştır 3- Taslakta, işi gereği gümrük mevzuatı kapsamına giren faaliyetlerde bulunan kişiler Ekonomik Operatör, Yetkilendirilmiş Yükümlüler de Yetkilendirilmiş Ekonomik Operatör olarak tanımlanmıştır. 4-Taslakta, eşyanın gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulması ile ilgili ibareler yer almamaktadır. Dolayısıyla; gümrüğe sunulan eşyaya, gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanım tayin edileceği ve bu işlemlerin, denizyolu ile gelen eşya için özet beyanın verildiği tarihten itibaren 45 gün, diğer bir yolla gelen eşya için özet beyanın verildiği tarihten itibaren 20 gün içinde tamamlanması gerektiği hükümleri de yer almamaktadır. Taslakta, Geçici depolanan serbest dolaşımda bulunmayan eşyanın bir gümrük rejimine tabi tutulması veya yeniden ihraç edilmesine ilişkin işlemler eşyanın gümrüğe sunulduğu tarihten itibaren doksan gün içinde tamamlanır ibaresi yer almaktadır. Bu süre içerisinde işlemleri tamamlanmayan eşya tasfiye edilecektir. 5-Gümrük rejimleri; 1-Serbest dolaşıma giriş rejimi 2-İhracat rejimi 3-Özel rejimler :-- A-Transit rejimi -- B-Depolama rejimleri --1-Gümrük antrepo rejimi ---2-Serbest Bölgeler rejimi --C-Özel Kullanım rejimleri:--1-Geçici kabul rejimi ---2-Nihai kullanım rejimi --D-İşleme rejimleri:--1-Dahilde işleme rejimi --2-Hariçte işleme rejimi olarak düzenlenmiştir. Gümrük kontrolü altında işleme rejimi çıkarılmış.Geçici ithalat rejimi ise 2000 yılından önceki tabir olan geçici kabul rejimine dönmüştür. Serbest bölgeler ve nihai kullanım işlemleri gümrük rejimi olarak taslakta yerini almıştır. Fikri ve sınai mülkiyet haklarının gümrüklerde korunması ile ilgili mevzuat, kişilerin gümrük mevzuatına ilişkin hak ve yükümlülükleri bölümünde ayrıca düzenlenmiştir.Fikri ve sınai mülkiyet haklarının gümrüklerde korunmasına ilişkin herhangi bir başvurunun bulunmasa bile gümrük idaresi, fikri ve sınai mülkiyet hakkını ihlal ettiğinden şüphelenilen eşyanın gümrük işlemlerini durdurabilir veya eşyayı alıkoyabilir. 6- Gümrük mevzuatının uygulanmasına ilişkin “Karar” mekanizması ile ilgili olarak çok önemli değişiklikler yapılmıştır. Yetkili gümrük idaresi, aksi belirtilmedikçe, gecikmeksizin ve başvurunun kabul edildiği tarihten itibaren en geç yüz yirmi gün içerisinde karar alır ve başvuru sahibine bilgi verir --Bağlayıcı tarife bilgisinin süresi 3 yıl olarak düzenlenmiştir.Menşe bilgileri süresi konusunda değişiklik yoktur. 7-Kişilerin, Gümrük idarelerinin kararlarına karşı itiraz etmeden doğrudan dava açabilmeleri yönünde yeni düzenleme yapılmıştır. 8-Hiç alınmadığı veya noksan alındığı tespit edilen vergilere ilişkin tebligat, 4458 sayılı kanuna göre gümrük yükümlülüğünün doğduğu tarihten itibaren 3 yıl içinde yapılıyorken, taslakta bu süre, vergi yükümlülüğünün doğduğu tarihi takip eden yılbaşından itibaren 3 yıl olarak düzenlenmiştir. 9- Gerekli teminatın sağlanmış olması şartıyla ve talep edilmesi halinde, yetkilendirilmiş ekonomik operatör statüsü tanınan kişinin tek bir beyanına ilişkin gümrük vergilerinin ödenmesi, tebliğ tarihini izleyen günden itibaren otuz güne kadar ertelenebilecektir. Ayrıca, Yetkilendirilmiş Ekonomik Operatör statüsü tanınan kişinin bir takvim ayı içerisinde işlem gören birden fazla beyanına ilişkin gümrük vergilerinin toplu olarak ödenebilmesi yönünde düzenleme yapılmıştır. 10-Gümrük beyannamesinin eşyanın gümrüğe sunulmasından önce verilebilmesi ile ilgili düzenleme yapılmıştır. Bu durumda beyannamenin verilmesinden itibaren otuz gün içinde eşyanın gümrüğe sunulmaması durumunda gümrük beyannamesi verilmemiş sayılacaktır. 11-Kanun taslağında, diğer basitleştirmeler adı altında aşağıdaki düzenlemeler yer almaktadır. 1---Farklı Tarife Alt Pozisyonlarındaki Eşyanın Gümrük Beyanının Basitleştirilmesi Bir taşıma belgesi veya taşıma belgesi yoksa fatura kapsamı eşyanın farklı tarife alt pozisyonlarında sınıflandırıldığı ve her bir eşya için tarife alt pozisyonuna göre ayrı gümrük beyanı verilmesinin ilave iş yüküne ve ödenecek gümrük vergisine oranla aşırı bir masrafa neden olacağı hallerde, gümrük idaresi beyan sahibinin başvurusu üzerine, bu belge kapsamı eşyanın tamamına, tarife alt pozisyonuna göre en yüksek gümrük vergisi oranına tabi eşyaya uygulanacak vergi oranını uygulayabilir. Ticaret politikası önlemlerinin uygulanmasında eşyanın tabi olduğu tarife alt pozisyonuna göre sınıflandırmasının gerekli olduğu hallerde bu hüküm uygulanmayacaktır. 2---Merkezi Gümrükleme; Gümrük idareleri, Yetkilendirilmiş Ekonomik Operatör statüsü tanınan kişilerin başvurusu üzerine gümrük beyannamesinin, eşyanın sunulduğu gümrük idaresi yerine bu kişinin yerleşik olduğu yerdeki gümrük idaresine verilmesine izin verebilir. 3---Kayıt Yoluyla Beyan; Gümrük idareleri başvuru üzerine, beyanın yapıldığı anda beyan sahibinin elektronik sistemindeki beyanname bilgilerine erişilebilmesi koşuluyla, basitleştirilmiş beyan da dahil, kayıt yoluyla beyan yapılmasına izin verebilir. 4---Öz Değerlendirme; Gümrük idareleri başvuru üzerine, gümrük idaresince yapılması gereken belirli gümrük işlemlerini yerine getirmek, ödenecek gümrük vergilerini belirlemek ve gümrük gözetiminde belirli kontrolleri gerçekleştirmek üzere Yetkilendirilmiş Ekonomik Operatör statüsü tanınan kişilere izin verebilir. 12-4458 sayılı gümrük kanununda eşyanın teslimi olarak yapılan düzenlemeler, taslakta eşyanın serbest bırakılması şeklinde düzenlenmiştir. 13-Taslakta, eşyanın bir depolama rejimi antrepo-serbest bölge rejimleri altında kalış süresi sınırsızdır hükmü yer almakta, ancak bir beyanname verilmesi durumunda, gümrük işlemlerinin beyannamenin tescil edildiği tarihten itibaren otuz gün içinde bitirilmesi gerektiği, bu süre içinde işlemi bitirilmeyen eşyanın tasfiye edileceği hükmü yer almaktadır. 14-Taslakta gümrük antrepolarına konulacak eşyalar arasında 4458 sayılı kanunda yer alan Gümrük antreposuna alınması halinde ihracata ilişkin önlemlerden yararlanabilecek serbest dolaşımda bulunan eşya’’ ibaresi yer almamaktadır. 15-Çıkış özet beyanı, taşıyıcı yerine, ihracatçı veya gönderici ya da taşıyıcı tarafından adına veya hesabına hareket edilen diğer bir kişi tarafından verilebilecektir. 16-Taslakta Teminatlarla ilgili yeni düzenlemeler getirilmiştir;Teminat çözülmemişse, güvence miktarı sınırları içerisinde olmak üzere, eşyanın sonradan kontrolü sonucunda ortaya çıkan ithalat veya ihracat vergilerinin karşılanmasında da kullanılabilir,Teminat, vergi yükümlüsü veya vergi yükümlüsü olması muhtemel kişiden istenir. Gümrük idaresi, teminat vermesi istenen kişinin yerine başka bir kişinin de teminat vermesini kabul edebilir. Gümrük idareleri, ithalat veya ihracat vergileri tutarının 1000 Avro karşılığı Türk Lirasını aşmadığı durumlarda teminat aramayabilirler. 17-Taslakta, cezalar ile ilgili genel açıklamalar bölümünde Yargı mercileri tarafından iptal edilen genel tebliğ ve genelgeler hariç olmak üzere, bir hükmün uygulanması hususunda gümrük idaresinin genel tebliğ veya genelgede değişiklik yapmak suretiyle görüş değiştirmesi veya gümrük idaresi tarafından yükümlüye yazılı olarak hatalı izahat verilmiş olması halinde bu Kısım hükümlerine göre para cezası ve faiz uygulanmaz hükmüne yer verilmiştir. 18-4458 sayılı kanunun 234. Maddesinde yer alan, tarife, kıymet, miktar farkları kaynaklı cezalar ayrı ayrı düzenlenmemiş,ithalat vergileri arasındaki fark % 5’i aştığı takdirde ve satış birimine göre miktar itibarıyla % 5’i geçmeyen bir fark ibareleri kaldırılmış, uygulanacak ceza yapılan muayene, denetleme veya teslimden sonra kontrol sonucunda, alınması gereken ithalat vergilerinin beyana göre hesaplanan gümrük vergilerinden fazla olması halinde fark ithalat vergilerinin yanı sıra vergi farkının üç katı para cezası alınır şeklinde düzenlenmiştir. 19-Taslakta,4458 sayılı kanunun 235. Maddesinde düzenlenen, ithali yasak, lisansa, şarta, izne, kısıntıya veya belli kuruluşların vereceği uygunluk veya yeterlilik belgesine tabi eşyalarla ilgili aykırılıkların gümrük idaresince tespit edilmesinden önce beyan sahibince bildirilmesi durumunda bu fıkralara göre hesaplanan cezalar yüzde on beş oranında uygulanır hükmüne yer verilmiştir. 20-Eşyanın antrepo beyannamesinde beyan edilenden belirgin bir şekilde farklı cinste eşya olduğunun tahlil, teknik inceleme ve araştırmaya gerek olmaksızın tespiti halinde 4458 sayılı kanunun 236 maddesinde gümrüklenmiş değerin iki katı idari para cezası, eşyaya el konularak mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verilir ve eşya tasfiyeye tabi tutulur diyordu, Taslakta bu duruma aşağıdaki belirtildiği şekilde 2 farklı ceza öngörülmüştür.
21-4458 Sayılı Gümrük kanununun 238. Maddesinde yer alan, ‘’dâhilde işleme rejimi kapsamı ithal eşyasının, işleme faaliyetindeki hali veya işlem görmüş ürün hali de dahil olmak üzere rejim çerçevesinde izin verilen yerlerde tespiti halinde ithal eşyasının gümrük vergileri tutarının iki katı oranında para cezası verilir’’ ibaresi, dâhilde işleme rejimi kapsamı ithal eşyasının, gümrük gözetiminden gümrük mevzuatına aykırı olarak çıkarılmamış olduğunun tespiti halinde, ithal eşyasının gümrük vergileri tutarının iki katı oranında para cezası verilir’’ şeklinde düzenlenmiştir. 22-4458 sayılı kanuna göre 89 TL olan usulsüzlük cezası taslakta 100 TL olarak düzenlenmiştir. 23-Taslakta, standart beyanname ve beyannamede bulunması gereken bilgilerden veya destekleyici belgelerden bazılarının istenmediği basitleştirilmiş beyanname kavramlarına yer verilmiştir. 24-Taslakta, Gümrük Müşavirliği Asgari Ücret Tarifesi ayrı bir madde olarak düzenlenmiştir. Bakanlık tarifeyi aynen veya gerekli gördüğü değişikliklerle tasdik eder. Tarifeler Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girer. 25-Taslakta Gümrük Müşavirleri Dernekleri 5 merkezde kurulur maddesi eklenmiş,mezkur kanunundaki GEÇİCİ MADDE 6-. Gümrük müşavirleri ve gümrük müşavir yardımcıları çıkarılacak bir kanunla bağlı bulundukları gümrük ve muhafaza başmüdürlüğü görev alanı itibariyle kamu kurumu niteliğinde Meslek Kuruluşu Şeklinde Örgütleninceye Kadar aşağıdaki hükümler uygulanır maddesi çıkartılmıştır. 26-Taslakta Gümrük Müşavirlerinin sorumluluklarında gümrük idaresine karşı bağlı bulundukları tüzel kişilikle birlikte gümrük idaresince alınan vergiler yönünden *müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar ifadesi getirilmiştir 27-Taslakta Yetkilendirilmiş gümrük müşavirliği için Altmış beş yaşını doldurmamış olmak ve üniversite mezunu şartı getirilmiştir. 28- Taslakta, Gümrük müşavirliği Ve Gümrük Müşavir Yardımcılığı sınavlarına en fazla beşer defa girilebilir hükmü yer almaktadır. Gümrük müşavirliği ve gümrük müşavir yardımcılığı sınavlarına girme hakkının hesabında, bu Kanunun yürürlüğe girmesinden önce girilmiş bulunan sınavlar dikkate alınır. 29-Stajyerlere Gümrük Müşavirleri Dernekleri tarafından verilen temel eğitim programı tamamlama başarılı olma şartı getirilmiştir. Stajyer, gümrük müşavir yardımcısı ve gümrük müşaviri olabilmek için genel şartlara Mesleği sürekli olarak gereği gibi yapmaya engel vücutça veya akılca malul olmamak şartı getirilmiştir. Gümrük müşavir yardımcılarının ve stajyerlerin fiil ve hareketlerinden doğacak mali sorumluluk, yanında çalıştıkları gümrük müşavirine aittir maddesi çıkarılmıştır. 30-Sınavların her yıl yapılacağı ifadesi çıkarılmıştır. 31-Taslağın 210 maddesinin 5 inci fıkrasında Gümrük Müşavir Yardımcıları şirket ortaklığından çıkartılmıştır. (4458 sayılı gümrük kanununun 229. Maddesinin 2. Fıkrası (07.07.2009/27281 R.G. 5911 s.Kanun ile Gümrük Müşavir Yardımcıları şirket ortaklığı olabileceği maddesi eklenmişti.) 32-Taslakta;özellikle camiamızı yakından ilgilendiren,Gümrük Müşavirliği faaliyetlerinde tabi olunacak esaslar ile Gümrük Müşavirleri, Müşavir Yardımcıları İle Stajyerler hakkında disiplin cezaları ile ilgili yeni çok önemli düzenlemeler getirilmiştir. AB’de Birlik Gümrük Kodu değişikliklerin tamamen uygulanması, 2020 yılına kadar aşamalı olacaktır. Özelikle Yetkilendirilmiş Ekonomik Operatörlerle ilgili yeni düzenlemeler ulusal mevzuatımız dışında elektronik sistemlerin altyapısının oluşturulması,entegrasyon sağlanması yazılım, cihaz ve eğitim yatırımlarının da yapılması gerektirmektedir. Sonuç olarak,önümüzdeki sene içinde Yeni Gümrük Kanunu ve ona bağlı Gümrük Yönetmeliğin yürürlüğe girmesi halinde sil baştan yeni bir gümrük mevzuatı ve uygulaması ile karşı karşıya kalınacaktır,şimdiden tüm camiamız ve paydaşlarımız için hayırlı olması dileğimizle.
DENİZ KOYUNOĞLU-GÜMRÜK MÜŞAVİRİ
Yeni Gümrük Kanunu Taslağı Korelasyon Tablosu Genel Gerekçe http://www.igmd.org.tr/2016/11/25/yeni-gumruk-kanunu-taslagi-hak/ http://www.ekohaber.com.tr/ekohaber-ahmet-ozenalp-13-12-2016-yazisi-yazi_id-27015.html http://dergi.igmd.org/45/uzman_devam.html
