6455 sayılı Kanunla Gümrük Kanununda yapılan değişikliklerin İş Dünyamıza ve Gümrük Müşavirliği mesleğine olan etki ve yansımalarının değerlendirilerek çözüm önerilerinin sunulduğu, İstanbul Gümrük Müşavirleri Derneğince tertiplenen panel İstanbul Ticaret Üniversitesi Sütlüce Kampüsünde dün gerçekleştirildi. Kanundaki yeniliklerin, olumlu ve olumsuz yanları ile değerlendirildiği panelde, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı yetkilileri Kanun değişikliklerinin amaçlarını ve ulaşılmak istenen nihai hedefleri açıkladılar. En büyük amacın kaçakçılık suçlarının önlenmesi, doğru ve yanlış ticaret erbabının bir tutulmayacağını ifade ettiler. Doğru olanın işini kolaylaştırmak, yanlış olanın işini zorlaştırmak. İş dünyası ve gümrük camiası akıllara takılan sorularını, daha iyiye ulaşmak adına neler yapılabileceğini ve ikincil düzenlemeler ile ilgili çözüm önerilerini bakanlık yetkililerine ilettiler. Bakanlık yetkilileri bu panelde toplanan önerileri de göz ardı etmeyip, bu sıkıntılı sürecin sorunsuz bir şekilde atlatılabilmesi adına hızlı bir şekilde ikincil düzenlemeleri tamamlayacaklarını ifade ettiler. Bu itibar ile mahreç firmanın, nakliyecinin, ithalatçı firmanın ve gümrük müşavirliğinin çok iyi iletişim kurmaları, mahreçte yükleme ve evraklarının hazırlanmasından itibaren çok titiz, ciddi, gerçekçi, profesyonelce ve dönülmesi zor olan bir yola girmeyecek şekilde çalışılması gerekmektedir.
Burada en belirgin şekilde ortaya çıkan husus, ticarete konu olan Türkiye’de transit rejim beyanında bulunulan eşyanın ve gümrük antrepolarındaki eşyanın, antrepo beyannamesinde; beyan edilenden belirgin bir şekilde farklı cinste eşya olduğunun tespitidir. Bakanlık yetkilileri bu durumu eşyaya ait belgelere bakıldığında veya teknik inceleme, analiz gerektirmeden farklı eşya olduğu tespit edilirse, vergi farkı doğar ve ticaret politikası önlemlerine aleyhte bir durum oluşturuyor ise diye açıklık getirmeye çalışmışlardır.
GÜMRÜK YÖNETMELİĞİ MADDE 121 – (1) Kanunun 63 üncü maddesinin birinci fıkrasında geçen ‘başka bir eşya’ ifadesinden, tarife alt pozisyonu değişen,( Gümrük Tarife İstatistik pozisyonunun ilk altı rakamı ör:39.26.10 ) değişmemesi durumunda ise her türlü vergi ile ek mali yükümlülüğün ad valorem usulde oran veya spesifik usulde miktarına ve/veya ticaret politikası önlemine ilişkin faydalanılacak hak ve menfaatlerde farklılık gösteren eşya anlaşılır. (07.02.2013 tarih ve 28552 sayılı R.G.ile değişik)[1]
Cevapları aranan belirgin olmayan diğer maddeler ise;
- El konularak mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verilen ve e 177 ila 180 inci madde hükümlerine göre tasfiyeye tabi tutulan eşya CIF % 1 ceza yatırılarak işlem tesis edilebilecek mi?
- Gümrük Kanunu 234.maddesine göre belirtilen aykırılıkların gümrük idaresince tespit edilmesinden önce beyan sahibince bildirilmesi durumunda söz konusu cezalar yüzde onbeş nispetinde uygulanırdı. Yeni kanuna göre 235 ve 236.maddelerde bu uygulama bulunmamaktadır. Kapsama alınacak mı
- Antrepo beyannamesi verilmeden önce mükellefe küşat hakkı tanınacak mı?
- 01.07.2013 itibarı ile akaryakıt dışı petrol ürünlerinde EPDK’dan alınacak uygunluk yazısı esnasında Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın teyit yazısı ne şekilde verilecek?
Değişiklikleri genel hatları ile tekrar hatırlayacak olur isek;
- 231/1 inci madde de yapılan değişiklikle “vergi aslına bağlı para cezalarının” verginin zamanaşımı süresine tabi tutulması sağlanarak 3 yıl ile sınırlama getirilmiştir. Bu değişiklik ile 8 yıl olan zaman aşımı süresi GK’na göre 3 yıla inmiştir.
- 232/2 maddesinde yapılan düzenleme ile birden fazla beyannameye tek bir ceza kararı düzenlenmesine imkan tanınmıştır.
- Vergi kaybına neden olan işlemlere uygulanacak cezalara ilişkin 234 üncü madde de yapılan değişiklikle; “beyana göre hesaplanan gümrük vergisi ile muayene sonuçlarına göre alınması gereken gümrük vergisi” ibaresi ithalat vergileri şeklinde değiştirilerek cezanın kapsamı genişletilmiştir. Böylelikle sadece gümrük vergisinin değil, diğer eş etkili vergiler ve mali yükler ile tarım politikası veya tarım ürünlerinin işlenmesi sonucu elde edilen bazı ürünlere uygulanan özel düzenlemeler çerçevesinde ithalatta alınacak vergiler diğer mali yükler için de 3 kat ceza uygulanacaktır.( Ör: KDV matrahı değişmemesine rağmen GTİP değiştiğinden ,KDV oranı değişen eşyada )
- 235 inci maddede yapılan değişiklikle 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunun 3 üncü maddesinde yer alan “kabahat fiilleri” Gümrük Kanununa aktarılmış, kasıt aranma unsuru kaldırılmış ve para cezaları gümrüklenmiş değer üzerinden belirlenerek UZLAŞMA YOLU açılmıştır.
- 5607 sayılı Kanunda 3/11 sinde “İthali, lisansa, şarta, izne, kısıntıya veya belli kuruluşların vereceği uygunluk veya yeterlilik belgesine tabi olan eşyayı, aldatıcı işlem ve davranışlarla ithal eden kişiye, eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı para cezası verilir.”Bu fıkrada yer alan “aldatıcı işlem ve davranışla ithal emek” şeklinde ifade edilen fiil, Gümrük Kanunun 235 nci maddesine aktarılırken “yapılan beyan ile muayene ve sonradan kontrol sonucunda tespit edilmesi” şekline dönüştürülmüştür. Böylelikle yaptırımın uygulanması için tescil edilmiş bir beyannamede aykırılık tespit etmek yeterli olacaktır.
- 235/5 Türkiye’de transit rejim beyanında bulunulan eşyanın, belirgin şekilde farklı eşya olduğu tespit edilirse, eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı idari para cezası uygulanması hükmü getirilmiştir.
- 236 ıncı maddeye eklenen 5 inci fıkra ile gümrük antrepolarındaki eşyanın, antrepo beyannamesinde beyan edilenden belirgin bir şekilde farklı cinste eşya olduğunun tespiti halinde, bu eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı idari para cezası verilir, eşyaya el konularak mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verilir ve eşya 177 ila 180 inci madde hükümlerine göre tasfiyeye tabi tutulur.” Hükmü getirilmiştir.
- 238 inci madde de yapılan değişiklikle, Dâhilde işleme rejimi, gümrük kontrolü altında işleme rejimi ile geçici ithalat rejimine ilişkin hükümlerin ihlali halinde eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı ceza uygulanacaktır. Dâhilde işleme rejimi kapsamı ithal eşyasının, işleme faaliyetindeki hali veya işlem görmüş ürün hali de dahil olmak üzere rejim çerçevesinde izin verilen yerlerde tespiti halinde ise, ithal eşyasının gümrük vergileri tutarının iki katı oranında para cezası verilir. Bu cezanın ödeme süresi içinde eşyanın gümrükçe onaylanmış başka bir işlem veya kullanıma tabi tutulmaması halinde eşyanın gümrük vergileri tutarında para cezası tahsil edilir.”
- Verdikleri özet beyanda eksiklik ve fazlalık tespiti halinde eşyayı Türkiye Gümrük Bölgesine getiren kişiden başka kişilerin sorumlu tutulabilmeleri sağlanmış olup, taşıtta özet beyanı verilmemiş veya sahipsiz eşya bulunması durumunda uygulanacak usul ve özet beyana ilişkin idari para cezalarının muhatabı belirlenmiştir.
Bahse konu kanunun ve yapılacak olan ikincil düzenlemelerin tüm ticaret erbabına, gümrük ve lojistik camiasına hayırlı ve uğurlu olmasını temenni eder, iyi çalışmalar dilerim.
Murat ŞAHİN
Gümrük Müşaviri
[1] Mülga; (1) Kanunun 63 üncü maddesinin birinci fıkrasında geçen ‘başka bir eşya’ ifadesinden, tarife alt pozisyonu değişen, değişmemesi durumunda ise her türlü vergi ile ek mali yükümlülüğün ad valorem usulde oran veya spesifik usulde miktarında ve/veya ticaret politikası önleminde, faydalanılacak hak ve menfaatlerde farklılık yaratacak eşya anlaşılır.
