18.03.2016 tarih 29657 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 2016/8478 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile Sınır Ticaretimize bir takım değişiklikler getirilerek 2008/14451 sayılı Bakanlar Kurulu kararı yürürlükten kaldırılmıştır.
Şimdi hep birlikte bu değişikliklere bir göz gezdirelim.
Kapsam kısmında;
· Sınır ticaretimiz Artvin,Ardahan,Iğdır,Ağrı,Van,Hakkari,Şırnak,Mardin,Şanlıurfa,Gaziantep, Kilis ve Hatay sınır illerimizden yapılmakta idi. En son karar ile KARS ilimizde bu kapsama alınmış ve böylelikle yetkili sınır ili,yetkili gümrük kapısı ve ticaret yapılan ülkeler kapsamı tabloya ‘’KARS-DİLUCU-NAHÇIVAN’’ satırı eklenmiştir.
· HAKKARİ ilimizden , IRAK ile sadece HABUR kapısından işlem tesis edebilmekte idi,son karar ile DERECİK ve ÜZÜMLÜ yetkili gümrük kapılarından da sınır ticareti kapsamında işlem gerçekleştirilebilecektir.
Bu kararın uygulanmasındaki tanımlar kısmında;
· Esnaf ve tacirin kapsamdaki illerde yerleşik olarak faaliyette bulunma süre şartı iki yıldan bir yıla indirilmiştir.
· İl Değerlendirme komisyonu temsilcilerinden Sanayi ve Ticaret İl Müdürü ; ‘’ Bilim,Sanayi ve Teknoloji İl Müdürü’’ ve ‘’Ticaret İl Müdürü’’ olarak, Tarım İl Müdürü ise ‘’ Gıda,Tarım ve Hayvancılık İl Müdürü olarak düzenlenmiştir.
· Yukarıda bahsi geçenlerin yanısıra diğer bir çok tanımında içerikleri detaylandırılarak güncellenmiştir.
İl Değerlendirme Komisyonunun,sınır Ticareti Belgesi başvurularını,İthalat Uygunluk Belgesi başvurularını ve diğer konuları üye tam sayısının salt çoğunluğu ile toplanarak değerlendireceği ve katılımcıların oy çokluğu ile karar vereceği belirtilmiştir.
Sınır Ticareti Belgesinin,bir yıl olan geçerlilik süresi üç yıla çıkartılarak belgenin geçerlilik süresinin sona ermesinden önce başvurulması ve uygun görülmesi halinde Valilikçe vize edilmek suretiyle bir yıllık sürelerle uzatılabileceği, sınır ticareti kapsamında esnaf ve tacirin mağaza kiralayabilmesi,ithalat ve ihracat yapabilmesi için Sınır Ticareti Belgesine sahip olması şartı aranacağı belirtilmiştir.
Başta Terörle Mücadele Kanunu ve Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanun olmak üzere yine aynı kararda tarih ve sayıları belirtilen diğer kanunlarda sayılı suçlardan kesinleşmiş mahkumiyet kararları bulunan esnaf ve tacir ile bunların sahibi,ortağı veya yöneticisi olduğu firmalara cezalarını çekmiş ya da affa uğramış dahi olsalar Sınır Ticaret Belgesi düzenlenmeyeceği,kesinleşmiş mahkumiyet kararı bulunduğu sonradan tespit edilenlerinde Sınır Ticareti Belgelerinin Valilikçe iptal edileceği ifade edilmiştir.
İthalat Değer Limitleri, bir önceki kararda 50 milyon Abd doları Tarım ürünleri ve 50 milyon Abd Doları Sanayi ürünleri olmak üzere toplamda 100 milyon Abd doları olan değerler için yeni kararda her bir komşu ülke için 75 milyon Abd Doları Tarım ürünleri,75 milyon Abd Doları Sanayi ürünleri olmak üzere yıllık toplam 150 milyon Abd dolarına yükseltilerek bu limitin her bir komşu ülke için daha az olarak da belirlenebileceği belirtilmiştir. İthalat değer limitlerinin değerlendirilmesi Ekonomi Bakanlığı’nın koordinasyonunda Bilim,Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve Gıda,Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından yapılacaktır.İthalat değer limitleri İthalat uygunluk belgelerinin düzenlenmesini teminen,Ekonomi Bakanlığı tarafından her yıl aralık ayının sonuna kadar ilgili valiliklere bildirilecek olup valiliklerde ithalat değer limitlerini konu bildirimi takip eden beş iş günü içerisinde sekreterya aracılığı ile esnaf ve tacire duyuracaklardır.
İthalat Uygunluk Belgesi’nin geçerlilik süresi 45 günden 90 güne çıkartılmıştır.Bir önceki karar kapsamında esnaf,tacir ya da mağaza kiralayan ayda toplam 50.000 Abd doları karşılığı Türk Lirasına kadar eşya ithal edebiliyordu. Bu durum yeni karar kapsamında, 30 gün içerisinde 75.000 Abd doları karşılığı Türk Lirasına kadar eşya ithal edilebilir şeklinde düzenlenmiştir.
Sınır ticaretine konu edilemeyecek ürünlerin, ihracı ve ithali ilgili mevzuatla yasaklanmış ve ithali belli kurum ve kuruluşlara bırakılan maddeler ,ticaret politikası önlemlerine tabi ürünler ile birlikte petrol,petrol ürünleri, silah, mühimmat, patlayıcı ürünler ile amonyum nitrat ve benzeri maddeler olduğu ayrıca canlı hayvan ve hayvansal ürünlerin ticareti ile insan,bitki ve hayvan sağlığı açısından risk teşkil ettiği belirlenen ürünler olduğu ifade edilmiştir.
Müeyyideler kısmında ise;gerçek dışı menşe belgesi ibraz edilerek ithal edildiği tespit edilen ürünler için alınması gereken vergilerin tamamı için 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usülü Hakkında Kanun hükümlerine göre ilgililerinden tahsil edilerek 4458 sayılı Gümrük Kanununun 234.maddesinin 1/a bendi hükmü çerçevesinde para cezası uygulanacağı, ürünlerin karar kapsamındaki iller dışında satıldığının tespiti durumunda alınması gereken vergilerin 6183 sayılı Kanuna göre tahsil edileceği,ithalat uygunluk belgesinde belirtilen miktardan fazla ithalat yapıldığının tespiti halinde fazla ithal edilen ürünler için gümrük mevzuatı uyarınca işlem yapılacağı belirtilmiştir.5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nda suç olarak tanımlanan fillerden ötürü de aynı kanun hükümlerine göre işlem yapılarak eylemi gerçekleştirenlerin İthalat uygunluk belgelerinin Valilikçe iptal edilerek bir daha belge düzenlenmeyeceği ifade edilmiştir.
Çeşitli hükümler kısmında ise bu karar dairesinde transit ticaret ile Dahilde İşleme Rejimi kapsamında ithalat ve ihracat işlemlerinin yapılamayacağından,gümrük idarelerinin onayladığı gümrük beyannamelerine ilişkin istatistiki bilgileri izleyen ayın ilk haftası içinde aylık olarak Valiliklere bildirmesi gerektiğinden, sınır ticaretinin amacına uygun olarak yürütülmesi ve izlenmesinden ilgili Valilerin sorumlu olacağından bahsedilmektedir.
Gümrük kapılarının sınır ticaretine yetkilendirilmesi ile yetkilerinin kaldırılması,ticaret merkezlerinin kurulması ve kapatılması kapsamında da bir takım yenilikleri barındıran Sınır Ticaretinin Düzenlenmesine İlişkin bu yeni kararın ülkemizin Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerindeki konu ticareti canlandırmasını ve ülkemiz için hayırlara vesile olmasını diliyorum.
Murat ŞAHİN
Gümrük Müşaviri
