ÖZET
İthal edilen bir eşya ile ilgili olarak gümrük kıymetinin bir
unsuru olduğu tespit edilen royalty, lisans, patent, alameti farika, ticari
marka, isim hakkı,
know-how, vb. gayri maddi hakların satın
alınması, temliki, kullanılması ve kiralanması için yapılan ödemelerin brüt
tutarları üzerinden gümrük kıymetine eklenilmesi, ayrıca, gayri maddi hak sahibinin dar
mükellef gerçek kişi olması halinde Gelir Vergisi Kanunu’nun 94.maddesi
kapsamında, dar mükellef kurum olması halinde ise Kurumlar Vergisi Kanunu’nun
30.maddesi kapsamında oluşacak stopajın muhtasar beyanname ile ilgili vergi
dairesine beyan edilerek ödenmesi gerekmektedir.
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 15/7. ve 30/11. maddelerinde:
Yapılacak vergi kesintisinde, kazanç ve iratların gayrisafi tutarları üzerinden
dikkate alınacağı, kesilmesi gereken verginin ödemeyi yapan tarafından
üstlenilmesi halinde vergi kesintisinin, fiilen ödenen tutar ile ödemeyi yapanın
yüklendiği verginin toplamı üzerinden hesaplanacağı belirtilmiştir.
Gayri maddi hak
sahipleri genellikle alacakları tutarın net olarak (her hangi bir kesinti
yapılmadan) kendilerine ödenmesini isterler, bu nedenle ilgili anlaşmalarda
çoğunlukla ödemenin net olarak yapılacağı belirtilir.
Gayri maddi hak
kazançlarında ödenecek vergi (stopaj) matrahını bulabilmek için yapılan
ödemenin brüt tutar üzerinden mi (ödenecek vergi kesintisi yapılarak geriye
kalan kısmın hak sahibine ödenmesi), yoksa net tutar özerinden mi yapıldığının
araştırılması, ödeme net tutar özerinden yapılmış veya yapılacak ise söz konusu
ödeme bedelinin, stopaj
oranı dikkate alınarak (Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması “ÇVÖA” varsa
burada belirtilen oran, anlaşma yoksa genel stopaj oranı olan % 20 dikkate
alınarak) brütleştirilmesi gerekmektedir.
Anahtar Kelimeler: Royalty
- lisans, gayri maddi haklar, gayri maddi hak
kazançları, brütleştirme, gümrük kıymeti, stopaj.
GİRİŞ
Royalty, lisans, patent, alameti farika, ticari marka, isim
hakkı, know how), vb. “Gayri Maddi Haklar” birçok farklı yerde, örneğin: 193 sayılı Gelir
Vergisi Kanunu’nun 70.maddesinde, OECD Model
Anlaşmasının 12.Maddesinde, yine Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmalarının 12
ve 13.maddelerinde, 18.11.2007 tarih ve 26704 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanan Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı Hakkında 1
Seri Nolu Genel Tebliğ’in 10.maddesinde (4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun
27.maddesinde de kısmen royalty ve lisans olarak) ayrıntılı şekilde izah edilmiştir.
Gayri maddi haklar; Özellikleri nedeniyle ticari gayri
maddi haklar ve pazarlama
amaçlı gayri maddi haklar olmak
üzere iki grup altında değerlendirilmektedir.
Ticari Gayri Maddi Haklar: Bir malın üretiminde ya da bir hizmetin sağlanmasında
kullanılan patentler, know-how, dizaynlar ve modeller ile müşterilere transfer
edilen ya da ticari faaliyetin işletiminde kullanılan (bilgisayar yazılım
programları gibi) ticari varlık niteliğine sahip gayri maddi hakları ifade
etmektedir.
Pazarlama Amaçlı Gayri
Maddi Haklar İse: Bir ürün ya da hizmetin ticari amaçlı
olarak kullanımına yardımcı olan ticari markalar ve ticari unvanlar, müşteri
listeleri, dağıtım kanalları ile ilgili ürün açısından önemli bir promosyon
değerine sahip nevi şahsına münhasır isimler, semboller ya da resimler gibi
gayri maddi hakları ifade etmektedir.
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 1.maddesinde: Sermaye şirketleri, kooperatifler, iktisadî kamu
kuruluşları, dernek veya vakıflara ait iktisadî işletmeler ile iş
ortaklıklarının kazançlarının Kurumlar Vergisi’ne tâbi olduğu, kurum kazancının
gelir vergisinin konusuna giren gelir unsurlarından oluştuğu, Kanun’un
3.maddesinde: Kanun’un 1.maddesinde sayılan kurumlardan kanunî veya iş merkezi
Türkiye'de bulunanların “Tam Mükellef” olduğu ve bunların gerek Türkiye içinde
gerekse Türkiye dışında elde ettikleri kazançların tamamı üzerinden
vergilendirilecekleri, Kanun’un 1.maddesinde sayılı kurumlardan kanunî ve iş
merkezlerinin her ikisi de Türkiye'de bulunmayanların “Dar mükellef” olduğu ve
bunların sadece Türkiye'de elde ettikleri kazançları üzerinden
vergilendirileceklerinin, aynı Kanun’un 15/7 ve 30/11.maddelerinde:
Yapılacak vergi kesintisinde kazanç ve iratların gayrisafi tutarları üzerinden
dikkate alınacağı, kesilmesi gereken verginin ödemeyi yapan tarafından
üstlenilmesi halinde vergi kesintisinin, fiilen ödenen tutar ile ödemeyi
yapanın yüklendiği verginin toplamı üzerinden hesaplanacağının, Kanun’un 15 ve
30.maddelerinde ise: Yapılacak vergi kesintisinin ayrıntıları
belirtilmiştir.
5520
sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 3/2.maddesi gereği “Dar mükellefiyet”
kapsamına giren kurumlara yapılan gayri maddi hak kazançları, vb. ödemeler
Katma Değer Vergisine tabi olup, söz konusu kazanç ve iratlara tekabül eden
KDV’yi -(3065 sayılı KDV Kanunu’nun 9.maddesi gereği)- bu hak ve hizmetlerden
faydalanan, satın alan veya kiralayanlar, brüt/brütleştirilmiş tutar üzerinden,
bağlı bulundukları vergi dairesine sorumlu sıfatıyla 2 Nolu KDV Beyannamesi ile
beyan ederek öderler. Gayri maddi hak kazançlarında KDV oranı % 18’dir.
Sorumlu sıfatıyla 2 Nolu KDV beyannamesi ile beyan
edilen KDV, vergi sorumluları (İlgili gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri) açısından
yüklenilen vergi niteliğinde olup, söz konusu KDV’nin aynı dönem içinde
mükellef sıfatıyla verilen 1 No.lu KDV beyannamesi ile indirime konu yapılabilir.
4458 sayılı
nGümrük Kanunu’nun 27-1/c.maddesine göre; Kıymeti belirlenecek eşyanın satış
koşulu gereği, alıcının doğrudan veya dolaylı olarak ödemesi gereken, fiilen
ödenen veya ödenecek fiyata dahil edilmemiş olan royalti ve lisans ücretleri,
isim hakkı, telif hakkı, know-how, vb. gayri maddi haklar için ödenen tutarlar
Gümrük Kıymetinin bir unsurudur.
I- GAYRİ MADDİ
HAKLARLA İLGİLİ BAZI MEVZUAT
HÜKÜMLERİ
Bu konudaki en geniş izahat “Transfer
Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı Hakkında 1 Seri Nolu Genel
Tebliğ”in 10.maddesinde yapılmış olup, buna göre;
Gayri Maddi Haklar: Sinema filmleri, radyo-televizyon yayınlarında
kullanılan filmler ve bantlar dahil olmak üzere edebi, artistik, bilimsel her
nevi telif hakkının veya her nevi patentin, alameti farikanın, desen veya
modelin, planın, gizli formül veya üretim yönteminin veya sınai, ticari,
bilimsel tecrübeye dayalı bilgi birikiminin kullanma imtiyazı, kullanma hakkı
veya satışı ile sınai, ticari, bilimsel teçhizatın kullanma imtiyazı veya
kullanma hakkını ifade etmektedir. Başka bir ifadeyle, gayri maddi haklar
patent, ticari marka, ticari unvan, tasarım ya da model gibi sınaî varlıkların
kullanım hakkı ile edebi, sanatsal eserlerin mülkiyet hakları ile ticari bilgi
birikimi (know how) ve ticari sırlar gibi fikri hakları kapsamaktadır. Gayri
maddi haklar özellikleri nedeniyle
ticari gayri maddi haklar
ve pazarlama amaçlı gayri maddi haklar
olmak üzere iki grup altında
değerlendirilmektedir.
Ticari Gayri Maddi
Haklar: Bir malın üretiminde ya da
bir hizmetin sağlanmasında kullanılan patentler, know-how, dizaynlar ve
modeller ile müşterilere transfer edilen ya da ticari faaliyetin işletiminde
kullanılan (bilgisayar yazılım programları gibi) ticari varlık niteliğine sahip
gayri maddi hakları ifade etmektedir.
Pazarlama Amaçlı Gayri
Maddi Haklar İse: Bir ürün ya da hizmetin ticari amaçlı
olarak kullanımına yardımcı olan ticari markalar ve ticari unvanlar, müşteri
listeleri, dağıtım kanalları ile ilgili ürün açısından önemli bir promosyon
değerine sahip nevi şahsına münhasır isimler, semboller ya da resimler gibi
gayri maddi hakları ifade etmektedir.
Gayri maddi hakların satışı, temliki
(bir mülkü birine mülk olarak verme), devri, kullanımı yada kiraya verilmesi sonucu elde
edilen kazançlarada gayri
maddi hak kazancı veya gayrimenkul
sermaye iradı denir.
II-
GAYRİ MADDİ HAK KAZANÇLARININ
BRÜTLEŞTİRİLMESİ
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 15/7. ve 30/11. maddelerinde:
Yapılacak vergi kesintisinde, kazanç ve iratların gayrisafi tutarları üzerinden
dikkate alınacağı, kesilmesi gereken verginin ödemeyi yapan tarafından
üstlenilmesi halinde vergi kesintisinin, fiilen ödenen tutar ile ödemeyi
yapanın yüklendiği verginin toplamı üzerinden hesaplanacağı belirtilmiştir.
Gayri maddi hak
sahipleri genellikle alacakları tutarın net olarak (her hangi bir kesinti
yapılmadan) kendilerine ödenmesini isterler, bu nedenle ilgili anlaşmalarda
çoğunlukla ödemenin net olarak yapılacağı belirtilir.
Gayri maddi hak kazançlarında
ödenecek vergi (stopaj) matrahını bulabilmek için yapılan ödemenin brüt tutar
üzerinden mi (ödenecek vergi kesintisi yapılarak geriye kalan kısmın hak
sahibine ödenmesi), yoksa net tutar özerinden mi yapıldığının araştırılması,
ödeme net tutar özerinden yapılmış veya yapılacak ise söz konusu ödeme bedelinin,
stopaj
oranı dikkate alınarak (Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması “ÇVÖA” varsa
burada belirtilen oran, anlaşma yoksa genel stopaj oranı olan % 20 dikkate
alınarak) brütleştirilmesi gerekmektedir.
Brütleştirilmiş gayri
maddi hak kazancının/ödemesinin, vergiyi doğuran olayın meydana geldiği tarihteki
merkez bankası döviz alış kuru üzerinden TL’ye çevrilerek, bulunacak meblağ
üzerinden Stopaj ve KDV’nin hesaplanması/ödenmesi gerekir.
Örnek
1: Türkiye’de
üretici olan X firması tarafından, Türkiye’de yaptığı üretim için Almanya’da
mukim Y firmasına 100.000-EUR royalty faturası karşılığında ödeme yapılacağını
varsayalım. Yapılacak ödeme iki farklı şekilde, iki farklı yöntemle gerçekleştirilebilir.
Birinci yöntem; Ödeme brüt olarak, stopajı/vergisi
kesilerek (Türkiye ile Almanya arasında mevcut olan Çifte Vergilendirmeyi
Önleme Anlaşması “ÇVÖA” gereği % 10 stopaj kesilerek) geriye kalan 90.000-EUR
Almanya’da mukim Y firmasına gönderilir. Bahse konu royalty ödemesine istinaden
ilgili vergi dairesine yapılan stopaj matrahı (Kurumlar Vergisi) beyanı ve
sorumlu sıfatıyla KDV matrahı beyanı 100.000-EUR karşılığı TL olarak beyan
edilir.
İkinci
yöntem; Ödeme net olarak, net tutar üzerinden
100.000-EUR olarak Almanya’da mukim Y firmasına gönderilir. Bu durumda, stopaj
matrahına ulaşmak için yapılan ödemenin brütleştirilmesi, brüte taşınması
gerekir. Şöyle ki: % 90’ı 100.000-EUR
ise, % 100’ü ne kadardır? İçler dışlar çarpımı sonucunda, bütün vergi hesaplamalarımızda dikkate
almamız gereken Brütleştirilmiş matrah 111.111,11-EUR olup, tüm
vergilerin, Kurumlar Vergisi/Stopaj ile sorumlu sıfatıyla ödenecek KDV’nin bu
tutar (yani 111.111,11-EUR matrah) üzerinden ilgili vergi dairesine Muhtasar
Beyanname ve 2 Nolu KDV Beyannamesiyle beyan edilip ödenmesi gerekir.
Örnek
2:
Türkiye’de
üretici olan A firması tarafından, Türkiye’de yaptığı üretim için Pakistan’da
mukim B firmasına 100.000-USD royalty-lisans faturası karşılığında ödeme yapılacağını
ve Türkiye ile Pakistan arasında Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması (ÇVÖA) olmadığını
varsayalım. Yapılacak ödeme iki farklı şekilde, iki farklı yöntemle
gerçekleştirilebilir.
Birinci yöntem; Ödeme brüt olarak,
stopajı/vergisi kesilerek (Türkiye ile Pakistan arasında ÇVÖA olmadığı için
genel oran olan % 20 stopaj kesilerek) geriye kalan 80.000-USD Pakistan’da
mukim B firmasına gönderilir. Bahse konu lisans ödemesine istinaden ilgili
vergi dairesine yapılan stopaj matrahı (Kurumlar Vergisi) beyanı ve KDV matrahı
beyanı 100.000-USD karşılığı TL olarak beyan edilir.
İkinci
yöntem; Ödeme net olarak, net tutar üzerinden 100.000-USD
olarak Pakistan’da mukim B firmasına gönderilir. Bu durumda, stopaj matrahına
ulaşmak için yapılan ödemenin brütleştirilmesi gerekir. Şöyle ki: % 80’i 100.000-USD ise, % 100’ü
ne kadardır? İçler dışlar çarpımı
sonucunda, bütün vergi hesaplamalarımızda dikkate almamız gereken brütleştirilmiş
matrah 125.000-USD olup, tüm vergilerin, Kurumlar Vergisi/Stopaj ile
sorumlu sıfatıyla ödenecek KDV’nin bu tutar (yani 125.000-USD matrah) üzerinden
ilgili vergi dairesine Muhtasar Beyanname ve 2 Nolu KDV Beyannamesiyle beyan
edilip ödenmesi gerekir.
III- GAYRİ
MADDİ HAK KAZANÇLARININ
KURUMLAR VERGİSİ VE GELİR VERGİSİ
AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ
5520 sayılı Kurumlar
Vergisi Kanunu’nun 1.maddesinde: Sermaye
şirketleri, kooperatifler, iktisadî kamu kuruluşları, dernek veya vakıflara ait
iktisadî işletmeler ile iş ortaklıklarının kazançlarının Kurumlar Vergisi’ne
tâbi olduğu, kurum kazancının gelir vergisinin konusuna giren gelir
unsurlarından oluştuğu, Kanun’un 3.maddesinde: Kanun’un 1.maddesinde sayılan
kurumlardan kanunî veya iş merkezi Türkiye'de bulunanların “Tam Mükellef”
olduğu ve bunların gerek Türkiye içinde gerekse Türkiye dışında elde ettikleri
kazançların tamamı üzerinden vergilendirilecekleri, Kanun’un 1.maddesinde
sayılı kurumlardan kanunî ve iş merkezlerinin her ikisi de Türkiye'de
bulunmayanların “Dar mükellef” olduğu ve bunların sadece Türkiye'de elde
ettikleri kazançları üzerinden vergilendirileceklerinin, aynı Kanun’un 15/7 ve 30/11.maddelerinde:
Yapılacak vergi kesintisinde kazanç ve
iratların gayrisafi tutarları üzerinden dikkate alınacağı, kesilmesi gereken
verginin ödemeyi yapan tarafından üstlenilmesi halinde vergi kesintisinin,
fiilen ödenen tutar ile ödemeyi yapanın yüklendiği verginin toplamı üzerinden
hesaplanacağının, Kanun’un 15 ve 30.maddelerinde ise: Yapılacak vergi
kesintisinin ayrıntıları belirtilmiştir.
193 sayılı Gelir
Vergisi Kanununun (GVK) 1.maddesinde: Gerçek kişilerin gelirlerinin gelir
vergisine tâbi olduğu, gelirin,
bir gerçek kişinin bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratların safi
tutarı olduğu, Kanun’un 2.maddesinde geliri oluşturan kazanç ve iratların:
Ticarî kazançlar, ziraî kazançlar, ücretler, serbest meslek kazançları,
gayrimenkul sermaye iratları, menkul sermaye iratları ile diğer kazanç ve
iratlardan oluştuğu. aynı Kanun’un 6.maddesinde: Türkiye’de yerleşmiş olmayan
gerçek kişilerin sadece Türkiye'de elde ettikleri kazanç ve iratları üzerinden
vergilendirilecekleri, Kanun’un 94.maddesinde de: Yapılacak vergi tevkifatının
özelliklerinden bahsedildiği, anlaşılmaktadır.
193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 94.maddesi kapmasında Gayrimaddi hak
kazançları üzerinden stopaj yapılması için: Hizmeti sunanın (kazancı elde edenin, adına ödeme yapılanın)
yurt dışında mukim bir gerçek kişi olması gerekir.
Gayrimaddi hak bedelleri/kazançları üzerinden 5520 Sayılı Kurumlar
Vergisi Kanunu’nun 30.maddesine istinaden stopaj kesintisi yapılması için; Kazancı elde edenin, adına ödeme
yapılanın yurt dışında mukim bir kurum, firma veya teşebbüs olması
gerekmektedir.
Diğer bir değişle, gayri maddi hak sahibinin dar mükellef gerçek kişi olması halinde Gelir
Vergisi Kanunu’nun 94.maddesi hükümleri, dar mükellef kurum olması halinde ise
Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 30.maddesi hükümleri uygulanacaktır.
Royalty, lisans, patent, alameti farika, ticari marka, isim
hakkı, know-how, vb. Gayri maddi hakların satın alınması, temliki, kullanılması,
kiralanması ve benzeri karşılığında yapılan ödemeler 5520 sayılı Kurumlar
Vergisi Kanunu’nun 15.maddesi (Tam mükellefiyet) ve 30.maddesine (Dar
Mükellefiyet) istinaden kurumlar vergisi
tevkifatına tabidir.
Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 3.maddesine
göre, kanuni ve iş merkezlerinden her ikisi de Türkiye’de bulunmayan dar
mükellefler, sadece Türkiye’de elde ettikleri kazançlar üzerinden
vergilendirilirler. Kazancın Türkiye’de elde edilmesinden
kasıt, bu mahiyetteki mal ve
hakların Türkiye’de değerlendirilmesi, ödemenin Türkiye’de yapılması veya
yapılan ödemelerin Türkiye’deki kayıtlarda gider yazılmasıdır. Bu durumda
dar mükellef kurumlara ödenen gayrimaddi hak bedellerine ilişkin ödemeler
kurumlar vergisi tevkifatına tabidir.
KVK’nın
30’uncu maddesinin 2.fıkrasına göre dar mükellef kurumlara, ticarî veya ziraî
kazanca dahil olup olmadığına bakılmaksızın telif, imtiyaz, ihtira, işletme,
ticaret unvanı, marka ve benzeri gayrimaddî hakların satışı, devir, temliki,
kiralanması karşılığında nakden veya hesaben ödenen veya tahakkuk ettirilen
bedeller üzerinden bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen kişilerce (Çifte
Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması “ÇVÖA” varsa bu anlaşmada belirtilen oranda,
ÇVÖA yoksa 2006/11447
Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı gereği % 20 oranında) kurumlar vergisi kesintisi
yapılır.
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 15/7 ve 30/11.maddelerine göre;
yapılacak vergi kesintisinde kazanç ve iratların gayrisafi tutarlarının dikkate
alınması, kesilmesi gereken verginin ödemeyi yapan tarafından üstlenilmesi
halinde ise vergi kesintisinin, fiilen ödenen tutar ile ödemeyi yapanın
yüklendiği verginin toplamı üzerinden hesaplanması gerekir.
Gayri maddi hak
sahipleri, genellikle alacakları tutarın kendilerine her hangi bir kesinti
yapılmadan, net olarak ödenmesini isterler, bu nedenle ilgili anlaşmalarda
çoğunlukla ödemenin net olarak yapılacağı belirtilir.
Gayri maddi hak
kazançlarında gelir veya
kurumlar vergisi stopaj sorumluluğunu doğuran olay
stopaja tabi hizmet bedelinin nakden veya hesaben ödenmesidir. Hesaben ödeme deyimi, stopaja tabi kazanç ve iratları ödeyenleri
hak sahiplerine karşı borçlu durumda gösteren her türlü kayıt ve işlemleri
ifade eder. Bu itibarla stopajı doğuran olay, nakden veya banka yoluyla ödeme
yapılması, fiili ödeme olmasa bile, hizmeti alanın hizmeti veren adına açtığı
hesapta kendisini hizmeti verene karşı borçlu duruma getiren veya borcunu
yükselten kayıt yapılmasıdır.
Gayri
maddi hak kazançlarında ödenecek vergi (stopaj) matrahını bulabilmek için
yapılan ödemenin brüt tutar üzerinden mi (vergi kesintisi yapılarak geriye
kalan kısmın hak sahibine ödenmesi), yoksa net tutar özerinden mi yapıldığının
araştırılması, ödeme net tutar üzerinden yapılmış veya yapılacak ise söz konusu
ödeme bedelinin, stopaj oranı dikkate
alınarak (Çifte
Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması “ÇVÖA” varsa
burada belirtilen oran, anlaşma yoksa genel stopaj oranı “% 20” dikkate
alınarak) brütleştirilmesi/brüte taşınması gerekir.
Brütleştirilmiş
Gayri maddi hak kazancının/ödemesinin, vergiyi doğuran olayın meydana geldiği tarihteki Merkez
Bankası döviz alış kuru üzerinden TL’ye çevrilerek, bulunacak meblağ üzerinden
Stopaj ve KDV’nin hesaplanarak ilgili vergi dairesine ödenmesi gerekir.
Örnek
1: Türkiye’de
otomobil üreticisi olan C firması tarafından, Türkiye’de yaptığı üretim için Franda’da
mukim D firmasına 200.000-EUR know-how faturası karşılığında ödeme yapıldığını
varsayalım. Yapılacak ödeme iki farklı şekilde, iki farklı yöntemle gerçekleştirilebilir.
Birinci yöntem; Ödeme brüt olarak,
stopajı/vergisi kesilerek (Türkiye ile Fransa arasında mevcut olan Çifte
Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması “ÇVÖA” gereği % 10 stopaj kesilerek) geriye
kalan 180.000-EUR Fransa’da mukim D firmasına gönderilir. Bahse konu know-how ödemesine istinaden
ilgili vergi dairesine yapılacak stopaj matrahı (Kurumlar Vergisi) beyanı ve
sorumlu sıfatıyla KDV matrahı beyanı 200.000-EUR karşılığı TL olarak yapılır/beyan
edilir.
İkinci
yöntem; Ödeme net olarak, net tutar üzerinden 200.000-EUR
olarak Fransa’da mukim D firmasına gönderilir. Bu durumda, stopaj matrahına
ulaşmak için yapılan ödemenin brütleştirilmesi gerekir. Şöyle ki: % 90’ı 200.000-EUR
ise, % 100’ü ne kadardır? İçler dışlar çarpımı sonucunda, bütün vergi hesaplamalarımızda dikkate
almamız gereken brütleştirilmiş matrah = 222.222,22-EUR olup, tüm
vergilerin, Kurumlar Vergisi (Stopaj) ve sorumlu sıfatıyla KDV’nin bu tutar (yani 222.222,22-EUR matrah) üzerinden
ilgili vergi dairesine Muhtasar Beyanname ve 2 Nolu KDV Beyannamesiyle beyan
edilip ödenmesi gerekir.
Örnek
2: Türkiye’de üretici
olan E firması tarafından, Türkiye’de yaptığı üretim için Singapur’da mukim G
firmasına 200.000-USD royalty-lisans faturası karşılığında ödeme yapıldığını ve
Türkiye ile Singapur arasında Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması “ÇVÖA” olmadığını
varsayalım. Yapılacak ödeme iki farklı yöntemle gerçekleştirilebilir.
Birinci yöntem; Ödeme brüt olarak,
stopajı/vergisi kesilerek (Türkiye ile Singapur arasında ÇVÖA olmadığı için
genel oran olan % 20 stopaj kesilerek) geriye kalan 160.000-USD Singapur’da
mukim G firmasına gönderilir. Bahse konu royalty-lisans ödemesine istinaden
ilgili vergi dairesine yapılan stopaj matrahı (Kurumlar Vergisi) beyanı ve sorumlu
sıfatıyla KDV matrahı beyanı 200.000-USD karşılığı TL olarak beyan edilir.
İkinci
yöntem; Ödeme net olarak, net tutar üzerinden 200.000-USD
olarak Singapur’da mukim G firmasına gönderilir. Bu durumda, stopaj matrahına
ulaşmak için yapılan ödemenin brütleştirilmesi gerekir. Şöyle ki: % 80’i 200.000-USD ise, % 100’ü
ne kadardır? İçler dışlar çarpımı
sonucunda, bütün vergi hesaplamalarımızda dikkate almamız gereken brütleştirilmiş
matrah = 250.000-USD olup, tüm vergilerin, Kurumlar Vergisi (Stopaj) ve
sorumlu sıfatıyla KDV’nin bu tutar (yani 250.000-USD matrah) üzerinden ilgili
vergi dairesine Muhtasar Beyanname ve 2 Nolu KDV Beyannamesiyle beyan edilip,
ödenmesi gerekir.
Öte yandan:
Çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmalarının (ÇVÖA) hükümlerinin dikkate
alınabilmesi ve anlaşma hükümleri çerçevesinde stopaj kesintisi yapılmaması ya
da stopaj oranının indirimli olarak uygulanabilmesi için mukimlik belgesinin
ibrazı şarttır. Mukimlik belgesinin istenilen kanuni şartları taşımaması veya
mukimlik belgesinin ibraz edilmemesi ya da edilememesi durumunda ise; İç
mevzuat hükümleri (gelen oran olan % 20) uygulanmakta (İlgili ÇVÖA hükümleri
uygulanmamakta), stopaj tevkifatı normal stopaj oranı üzerinden yapılmaktadır. {{3 Seri No’lu Çifte Vergilendirmeyi
Önleme Anlaşmaları Sirküleri ile Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) İstanbul Vergi
Dairesi Başkanlığı’nın 02.05.2012 tarih ve B.07.1.GİB.4.34.16.01-KVK 30-1497
sayılı Özelgesi (Muktezası), Yine GİB İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın
15.07.2014 tarih ve 62030549-125[30-2012/266]-1874 sayılı özelgesi, konu
hakkındaki özelgelere örnek olarak verilebilir}}. Gayri
maddi hak kazançları vb. nedeniyle yurt dışına yapılan ödemelerden Türkiye’de
kesilen stopajların mukim ülke mükellefleri tarafından iade alınması veya
mahsubu mümkün olup, Türkiye’deki mükellefimiz (ithalatçı), kestiği stopaja
ilişkin bilgileri bağlı bulunduğu vergi dairesinden resmi yazı ekinde alır,
gerekirse bunları ilgili ülke/mukim ülke konsolosluğuna tasdik ettirir ve yurt
dışındaki firmaya gönderir, yurt dışındaki gayri maddi hak sahibi firma bu
belgeleri mukimi olduğu kendi ülkesinde ilgili vergi dairesine sunarak, ikili
anlaşma (ÇVÖA) gereği ödeyeceği vergiden mahsup eder veya geri alır.
- Mukimlik belgesi: Çifte Vergilendirmeyi
Önleme Anlaşması’na (ÇVAÖ) taraf diğer ülkede gelir elde eden kişi veya firmaların,
mukimi olduğu ülkenin yetkili makamlarından aldığı ve o kişi veya kurumun
ilgili ülkede yerleşik ve vergi mükellefi olduğunu gösteren resmi belgedir.
IV-
GAYRİ MADDİ HAK KAZANÇLARININ KATMA
DEĞER VERGİSİ AÇISINDAN
DEĞERLENDİRİLMESİ
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 1.maddesinde:
KDV’nin konusuna giren işlemler, 2 ve 3.maddesinde: Teslim ve teslim sayılan haller, 4 ve 5.maddesinde: Hizmet ve
hizmet sayılan haller, 6.maddesinde: İşlemlerin Türkiye’de yapılma şartları (a- Malların teslim anında Türkiye'de
bulunması, b- Hizmetin Türkiye'de yapılmasını veya hizmetten Türkiye'de
faydalanılması), 8.maddesinde: KDV mükellefleri, 9.maddesinde: KDV surumlusu,
10.maddesinde: Vergiyi doğuran olay, 20.maddesinde: Teslim ve hizmet işlemlerinde KDV matrahı, 21.maddesinde: İthalatta
KDV matrah unsurları, 24.maddesinde: KDV matrahına dahil olan unsurlar,
29.maddesinde: KDV indirimi, 40.maddesinde: Beyan esasları, 48.maddesinde: Gümrük idarelerince alınan KDV’de düzeltme işlemleri, 51.maddesinde:
İthalatta KDV matrah
farklarına uygulanacak işlemler (ceza)…. Açıklanmıştır.
KDV kanunu’nun 40.maddesinin 2.fıkrası gereği; Kanun’un 9.maddesinde
belirtilen hallerde beyan, vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar
tarafından yapılır. Kanun’un 9.maddesinin 1.fıkrası gereği de; İlgili mal, teslim veya hizmeti sunan, gayri maddi hak
kazancı elde eden, adına/hesabına ödeme yapılan mükellefin
Türkiye içinde ikametgâhının, işyerinin, kanunî merkezi ve iş merkezinin
bulunmaması hallerinde ve gerekli görülen diğer hallerde Hazine ve Maliye
Bakanlığı, vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla, vergiye tabi
işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutabilir.
Bu
nedenle, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 3/2.maddesi gereği “Dar
mükellefiyet” kapsamına giren kurumlara yapılan gayri maddi hak kazançları, vb.
ödemeler Katma Değer Vergisine tabi olup, söz konusu kazanç ve iratlara tekabül
eden KDV’yi -(3065 sayılı KDV Kanunu’nun 9.maddesi gereği)- bu hak ve
hizmetlerden faydalanan, satın alan veya kiralayanlar, brüt/brütleştirilmiş
tutar üzerinden, bağlı bulundukları vergi dairesine sorumlu sıfatıyla 2 Nolu
KDV Beyannamesi ile beyan ederek öderler. Gayri maddi hak kazançlarında KDV
oranı % 18’dir.
Sorumlu sıfatıyla 2 Nolu KDV beyannamesi ile beyan
edilen KDV, vergi sorumluları (İlgili gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri) açısından
yüklenilen vergi niteliğinde olup, söz konusu KDV’nin aynı dönem içinde
mükellef sıfatıyla verilen 1 No.lu KDV beyannamesi ile indirime konu yapılabilir.
Örnek: Türkiye’de kimya sektöründe üretim
yapan C firması, Almanya’da mukim D firmasından know-how satın alarak yeni
ürünler ürettiğini, ödediği know-how tutarının 250.000-EUR olduğunu varsayalım.
Yapılacak ödeme iki farklı yöntemle gerçekleştirilebilir.
Birinci yöntem; Ödeme brüt olarak,
stopajı/vergisi kesilerek (Türkiye ile Almanya arasında ÇVÖA olması nedeniyle %
10 stopaj kesilerek) geriye kalan 225.000-EUR Almanya’da mukim D firmasına
gönderilir. Bahse konu know-how ödemesine istinaden ilgili vergi dairesine
yapılan stopaj matrahı (Kurumlar Vergisi) beyanı ve sorumlu sıfatıyla KDV
matrahı beyanı 250.000-USD karşılığı TL olarak beyan edilir. Üretim Türkiye’de yapıldığı için Gümrük
kıymetini ilgilendirmez.
İkinci
yöntem; Ödeme net olarak, net tutar üzerinden 250.000-USD
olarak Almanya’da mukim D firmasına gönderilir. Bu durumda, stopaj matrahına
ulaşmak için yapılan ödemenin brütleştirilmesi/brüte taşınması gerekir. Şöyle
ki: % 90’i 250.000-USD ise, % 100’ü
ne kadardır? İçler dışlar çarpımı
sonucunda, bütün vergi hesaplamalarımızda dikkate almamız gereken brütleştirilmiş
matrah/tutar = 277.777,78-EUR olup,
tüm vergilerin, Kurumlar Vergisi
(Stopaj) ve sorumlu sıfatıyla KDV’nin bu tutar (yani 277.777,78-EUR matrah
karşılığı TL)
üzerinden ilgili vergi dairesine Muhtasar Beyanname ve 2 Nolu KDV
Beyannamesiyle beyan edilip, ödenmesi gerekir.
…
Devam Edecek.
Gayri Maddi Hak Kazançlarının
Brütleştirilmesi ve Vergisel Boyutu
(2)
V- GAYRİ MADDİ HAK
KAZANÇLARININ GÜMRÜK
KIYMETİ YÖNÜYLE İNCELENMESİ
CIF: C (Cost = Maliyet), I
(İnsurance = Sigorta), F (Fraight = Navlun) kelimelerinin İngilizce’deki baş
harflerinden oluşmuştur.
Cif Kıymet veya eşyanın cif
kıymeti: Eşya bedeli + sigorta bedeli + navlun ücreti toplamından
oluşmaktadır.
Cif kıymet veya eşyanın cif kıymeti, gümrük vergilendirme tekniği açısından en temel
(fakat dar olan) matrah tanımıdır. Gümrük kıymeti veya eşyanın gümrük
kıymeti ise gümrük vergilendirme tekniği açısından en geniş matrah tanımı
olup, kıymete dair hemen her şeyi içine almaktadır. Kısacası, Cif kıymetle
gümrük kıymeti aynı şeyler değildir.
Örnek 1: Türkiye’de faaliyet
gösteren A firmasının İran’daki B firmasından tonu 2.000-TL’den 100 ton hurda
bakır satın aldığını, taşıyıcı C firmasına 10.000-TL taşıma (navlun) bedeli ile
sigorta acentesi olan D firmasına da 500-TL sigorta bedeli ödediğini, ayrıca
söz konusu eşyalar için 2.000-TL Yurt dışı kara taşıması bedeli ile 1.000-TL
elleçleme ücreti ödediğini varsayalım. Söz
konusu eşyanın/hurda bakırın Cif kıymeti= 210.500-TL, Gümrük kıymeti ise= 213.500-TL’dir.
Bilindiği üzere, eşyanın gümrük
kıymetinin belirlenmesine ilişkin usul ve esaslar, 4458 sayılı Gümrük
Kanunu'nun 23 ilâ 31'inci maddeleri ile Gümrük Yönetmeliği’nin 43 ilâ 57’inci
maddelerinde düzenlenmiştir.
Eşyanın Gümrük Kıymeti: 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 24.maddesine göre ithal eşyasının gümrük kıymeti, eşyanın
satış bedelidir. Satış bedeli, Türkiye'ye ihraç amacıyla yapılan satışta 27 ve
28. maddelere göre gerekli düzeltmelerin de yapıldığı, fiilen ödenen veya
ödenecek fiyattır [[Şu kadar ki,
eşyanın satış bedelinin gümrük kıymetine esas alınabilmesi, aşağıdaki koşullara
bağlıdır: a) Eşyanın alıcısı tarafından elden çıkartılması veya kullanımı; -Türkiye
Cumhuriyeti mevzuatı ve bunların
yetkili kıldığı merciler tarafından konulmuş olan, -Eşyanın tekrar
satılabileceği coğrafi bölgeyi sınırlayan, -Eşyanın kıymetini önemli bir ölçüde
etkilemeyen, kısıtlamalar dışında, hiçbir kısıtlamaya tabi olmamalıdır. b)
Satış veya fiyat, kıymeti belirlenmekte olan eşya bakımından, kıymeti tespit
edilemez bir koşul veya edim konusu olmamalıdır. c) Eşyanın alıcı tarafından
tekrar satışı veya diğer herhangi bir şekilde elden çıkartılması ya da
kullanımı sonucu doğan hasılanın bir bölümünün doğrudan veya dolaylı olarak
satıcıya intikal etmesi halinde, ithal eşyasının fiilen ödenen veya ödenecek
fiyatına 27’inci madde hükümlerine göre ilave yapılabilmelidir. d) Alıcı ve
satıcı arasında bir ilişki bulunmamalı; ilişkinin varlığı durumunda ise, bu
ilişki fiyatı etkilememeli, satış bedeli bu maddenin 2’inci fıkrası hükümlerine
göre gümrük kıymeti olarak kabul edilebilir nitelikte olmalıdır. 2. a) Yukarıdaki fıkra hükümlerini
uygulayarak satış bedelinin belirlenmesinde, alıcı ile satıcı arasında bir
ilişkinin varlığı, satış bedelinin reddedilmesi için tek başına yeterli bir
neden oluşturmaz. Böyle durumlarda, satışa ilişkin koşullar incelenerek, bu
ilişkinin fiyatı etkilemediği belirlenirse, satış bedeli kabul edilir]].
- Fiilen ödenen veya ödenecek
fiyat, ithal eşyası için alıcının, satıcıya veya satıcı yararına yaptığı veya yapması gereken ödemelerin
toplamıdır. Bu fiyat, ithal eşyasının satış koşulu olarak, alıcının satıcıya
veya satıcının bir yükümlülüğünü karşılamak üzere üçüncü bir kişiye yaptığı veya
yapacağı tüm ödemeleri kapsar. Ödemeler, para transferi şeklinde olabileceği
gibi, akreditif veya ciro edilebilir bir kıymetli evrak kullanılarak ya da
doğrudan veya dolaylı yapılabilir.
Örnek
2: Türkiye’de faaliyet
gösteren X firmasının, Tayvan’da faliyet gösteren Y firmasından tanesi 250-USD
cif teslim 10.000 adet (2.500.000-USD tutarında) notebook- dizüstü bilgisayar
satın aldığını, ayrıca ithalatçı X firmasının satıcı Y firmasının isteği
üzerine, Y firmasının Çin Halk
Cumhuriyetinde bulunan alacaklısı olan Z firmasına 100.000-USD ödediğini
varsayalım. Burada eşyanın gümrük kıymeti (İthalat sırasında dikkate alınacak
kıymet) 2.600.000-USD’dir.
- 24.madde
hükümlerine göre gümrük kıymeti belirlenirken, ithal eşyasının fiilen ödenen
veya ödenecek fiyatına 27.maddede belirtilen ilaveler [[Yani: a) Aşağıdaki unsurların eşyanın
fiilen ödenen veya ödenecek fiyatına dahil edilmemiş, ancak alıcı tarafından
üstlenilen bölümü; i) Satın alma komisyonları dışındaki komisyonlar ve
tellâliye, ii) Gümrük işlemleri sırasında söz konusu eşya ile tek eşya
muamelesi gören kapların maliyeti, iii) İşçilik ve malzeme giderleri dahil
ambalaj bedeli, b) İthal eşyasının üretiminde ve ihraç amacıyla satışında
kullanılmak üzere, alıcı tarafından doğrudan veya dolaylı olarak, bedelsiz veya
düşük bedelle sağlanan, fiilen ödenen veya ödenecek fiyata dahil edilmemiş olan
aşağıda sayılan mal ve hizmetlerin kıymetinden verilecek uygun miktardaki pay; i) İthal eşyasına katılan malzeme, aksam, parça ve
benzerleri, ii) İthal eşyasının üretimi sırasında kullanılan araç, gereç, kalıp
ve benzeri aletler, iii) İthal
eşyasının üretimi sırasında tüketilen maddeler, iv) İthal eşyasının üretimi
için gereken ve Türkiye dışında gerçekleştirilen mühendislik, geliştirme, sanat
ve çizim çalışmaları, plan ve taslak hazırlama hizmetleri, c) Kıymeti
belirlenecek eşyanın satış koşulu gereği, alıcının doğrudan veya dolaylı olarak
ödemesi gereken, fiilen ödenen veya ödenecek fiyata dahil edilmemiş olan
royalti ve lisans ücretleri, d) İthal eşyasının tekrar satışı veya diğer
herhangi bir şekilde elden çıkartılması ya da kullanımı sonucu doğan hâsılanın,
doğrudan veya dolaylı olarak satıcıya intikal eden kısmı, e) 28.maddenin (a) bendi hükmü
saklı kalmak üzere, ithal eşyası için Türkiye’deki giriş liman veya yerine
kadar yapılan nakliye ve sigorta giderleri ile eşyanın giriş liman veya yerine
kadar nakliyesi ile ilgili olarak yapılan yükleme ve elleçleme giderleri]] yapılır.
-
Bu maddeye (Gümrük Kanunu’nun 27.maddesine) göre fiilen ödenen veya ödenecek
fiyata yapılacak ilaveler için nesnel ve ölçülebilir veriler esas alınır.
- Gümrük kıymetinin
belirlenmesinde, fiilen ödenen veya ödenecek fiyata bu maddede (Gümrük
Kanunu’nun 27.maddesinde) öngörülenler dışında hiçbir ilave yapılamaz.
- 27 nci maddeye
göre yapılan ilaveler dışında, alıcının pazarlama dahil kendi hesabına yaptığı
faaliyetler, satıcı yararına veya satıcı ile yapılan bir anlaşma yoluyla da
olsa, satıcıya yapılan dolaylı bir ödeme olarak değerlendirilmez. Bu tür
işlemlere ilişkin giderler, ithal eşyasının gümrük kıymetinin tespiti sırasında
fiilen ödenen veya ödenecek fiyata ilave edilmez.
- Gümrük Kanunun 24.maddesi hükümlerine göre
belirlenemeyen gümrük kıymeti, Kanun’un 25.maddesinde belirtilen diğer
yöntemlerin sırasıyla uygulanması suretiyle belirlenir. 25.madde hükümlerine
göre belirlenemeyen gümrük kıymeti, Kanun’un 26.maddesinde belirtilen hükümlere
göre belirlenir. Kanun’un 24, 25 ve 26.madde hükümlerine göre belirlenemeyen
ithal eşyasının gümrük kıymeti ise, Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel
Anlaşması (GATT)’ın VII’inci maddesi, Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel
Anlaşmasının VII.Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Anlaşma, Bu Anlaşmaya göre
oluşturulan Gümrük Kıymeti Teknik Komitesi’nin Kararları, Gümrük Kıymeti Yorum
Notları, Gümrük Kanunu ve Gümrük Yönetmeliği’nin eşyanın gümrük kıymetine
ilişkin diğer hükümleri ile bu hükümlere uygun prensip ve yöntemlerle ve
Türkiye’deki mevcut veriler esas alınarak belirlenir.
Örnek 3: İthalatçı K firmasının Singapur’daki üretici L
firmasıyla 01.03.2020 tarihinde yaptığı sözleşme gereği Cif teslim birim fiyatı
200-USD/Adet olmak üzere toplam 8.000.000-USD tutarında 40.000-adet televizyon satın
almak için anlaştığını, televizyon’un “Cooban” markası, güvence ve kalitesiyle
üretileceğini, ayrıca eşyaların satış
koşulu gereği, ithalatçı K firmasınca marka kullanımı için İsviçre’de mukim
marka sahibi M firmasına satış hasılatı üzerinden % 10 royalty ödeneceğini, üretici
L firmasının söz konusu eşyaları üretebilmesi için yeni bir kalıba ihtiyacı
olduğunu, ithalatçı K firmasının ithal edeceği söz konusu eşyaların Singapur’da
üretilebilmesi için ilave olarak Singapur’dan ve/veya Singapur’a komşu
ülkelerden 400.000-USD tutarında kalıp, 65.000-USD teknik çizim-tasarım, 25.000-USD
hammadde-malzeme, 35.000-USD yedek parça, 40.000-USD ambalaj malzemesi satın
alarak üretici L firmasına teslim ettiğini, ayrıca söz konusu hammadde, malzeme
ve eşyaların L firmasına taşınması ve teslimi için N firmasına 15.000-USD yurt
dışı kara taşıması, yurtdışı taşıma ücreti ve elleçleme gideri ile 10.000-USD
tutarında yurt dışı gümrükleme hizmetleri ve gümrük vergileri için para
ödediğini, üretici L firmasının iki (2) aylık süre içinde üretimi tamamlayarak
02.05.2020 tarihinde eşyaları sevk ettiğini ve 20.05.2020 tarihinde eşyaların
Türkiye gümrük bölgesine ulaştığını, toplam eşya bedeli olan 8.000.000-USD’nin
20.05.2020 tarihinde satıcıya ödendiğini ve eşyaların ithali için 24.05.2020
tarihinde serbest dolaşıma giriş beyannamesinin tanzim ve tescil edildiğini
varsayalım. Sonuçta; K firması, ithal edeceği 40.000-adet televizyon için L
firmasına eşya bedeli olarak ödediği 8.000.000-USD’ye ilave olarak bu eşyalar
için yukarıda belirtilen gümrük kıymet unsurları karşılığı olarak toplam 590.000-USD
daha masraf yapmış (ilave gümrük kıymeti oluşmuş) olup, bu tutarında 40.000-adet
televizyonun ithali sırasında eşyaların gümrük kıymetine ilave
edilerek/katılarak, ilgili SDGB’de belirterek ilgili gümrük idaresine beyan
edilmesi, gümrük vergi ve resimlerinin 8.590.000-USD
üzerinden hesaplanıp tahsil edilmesi gerekir.
Ayrıca, ithalatçı K firmasınca, 01.03.2020 tarihli 8.000.000-USD
tutarlı televizyonun alış sözleşmesine tekabül eden Damga Vergisinin 488 sayılı
Damga Vergisi Kanunu’nun 1, 3, 4, 5, 14, 15, 22, 24.maddeleri ile 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun
114.maddesi ve diğer ilgili mevzuat kapsamında ilgili vergi dairesine ödenmesi,
söz konusu televizyonların Türkiye’ye ithal edilmesi sırasında ise, Damga
Vergisi Kanunu’nun 26.maddesi gereği ithalat eşyasına ilişkin sözleşme veya
sözleşmelere tekabül eden Damga Vergisinin ödenip ödenmediğinin ilgili gümrük
idaresince kontrol edilip, ödenmediyse ödenmesinin/tahsilinin sağlanması, ayrıca
ödenen ya da ödenecek Damga Vergisi tutarı, aynı zamanda 3065 sayılı Kanun’un
21.maddesinin (b) fıkrası gereği ithalatta KDV matrah unsuru olduğu için,
eşyaların (televizyonların) ithaline ilişkin SDGB’de (Yurt İçi Giderleri içinde,
Yurt içi giderlerine eklenerek) beyan edilerek tekabül eden KDV ile varsa ÖTV
ve benzeri diğer gümrük vergilerinin tahakkuk ve tahsilinin sağlanması
gerekir.
-
Yurtdışında üretilerek veya ürettirilerek Türkiye’ye ithal edilen ürünlerin ithalatı/ithalat
beyanı sırasında, yukarıda ayrıntıları belirtilen gümrük kıymet unsurlarından
belli olmayanlar, gümrük
yükümlülüğünün başladığı tarihten (serbest dolaşıma giriş beyannamesinin
tescilinden) sonra belli olacak olanlar ile sözleşme gereği fiyatın sonradan
gözden geçirilmesi sonucunda ortaya çıkacak kıymet farklarının varlığı
durumunda ise; Gümrük Yönetmeliğinin 53.maddesine göre (İstisnai kıymetle)
beyan/işlem yapılarak, vergi hesaplama (tarh), tebliğ ve tahakkukunun da mevcut
belgelerde belirtilen kıymet unsurları ve tutarları dikkate alınarak yapılması,
ithalat sonrasında söz konusu gümrük kıymet unsurlarının gerçekleşmesi,
netleşmesi, miktar ve tutarlarının belli olmasına müteakip -(İthal eşyasının Gümrük Kıymetine veya İthalatta Katma Değer
Vergisi matrahına girmesi gereken, ancak gümrük beyannamesinin tescili anında
beyan sahibi tarafından mevcudiyetinin bilinmesi mümkün olmayan kıymet veya
matrah unsurları için)- en geç söz konusu kıymet veya matrah unsurunun
öğrenildiği ayı takip eden ayın yirmi altıncı günü akşamına kadar ithalatın
yapıldığı gümrük müdürlüğüne, Gümrük Yönetmeliği’nin 53 ve 150/3.maddeleri
kapsamında tamamlayıcı beyanda bulunulur ve vergileri de aynı süre içinde
ödenir.
Örnek 4:
İthalatçı K firmasının yukarıda (Örnek 3’de) belirtilen televizyonları ithalata
müteakip iç piyasada sattığını, hazırlanan satış hasılat raporlarının
taraflarca (K ve M firmalarınca) incelenerek üzerinde uzlaşıldığı ve satış
hasılatı üzerinden oluşan royalty için M firmasınca 400.000-USD tutarında 01.09.2020
tarihli royalty faturası düzenlenerek K firmasına gönderildiğini, K firmasının
söz konusu royalty faturasından 15.09.2020 tarihinde haberdar olduğunu ve aynı
tarihte muhasebe kayıtlarına kaydedildiğini, yine aynı tarihte (15.09.2020’de) M
firmasına royalty tutarının ödendiğini, M firmasının usulüne uygun olarak temin
ettiği mukimlik belgesi bulunduğunu ve bu belgenin aslı ile birlikte Noterce
veya İsviçre’deki Türk Konsolosluklarınca tasdik edilmiş Türkçe tercümesinin
bir örneğini ilgili vergi dairesine veya vergi sorumlusu olan K firmasına ibraz
ettiğini/gönderdiğini varsayalım. 400.000-USD royalty bedeli M firması için
bir gayri maddi hak kazancı olup, Türkiye ile İsviçre arasındaki mevcut
Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması gereği gayri maddi hak kazançları
üzerinden % 10 vergi (stopaj) kesintisi yapılması gerekir. K firmasınca, 400.000-USD
royalty bedelinden 40.000-USD (karşılığı TL) vergi/stopaj kesintisi yapılarak
ilgili vergi dairesine yatırılması, geriye kalan 360.000-USD tutarın hak sahibi
M firmasına gönderilmesi, en geç 26.10.2020 tarihi akşamına kadar ithalatın
yapıldığı gümrük müdürlüğüne müracaat edilerek, Gümrük Yönetmeliği’nin 53 ve
150/3.maddeleri kapsamında 400.000-USD royalty tutarı üzerinden tamamlayıcı
beyanda bulunulması ve 400.000-USD royalty tutarına tekabül eden gümrük
vergilerinin (KDV, GV, ÖTV, vb.) de aynı süre içinde ödenmesi gerekir (5520
sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 15/7. ve 30/11.maddelerine göre; Yapılacak
vergi kesintileri, kazanç ve iratların gayrisafi tutarları üzerinden dikkate
alınır). Şayet; Söz konusu royalty tutarı net (400.000-USD)
olarak yurt dışına ödenmiş/gönderilmiş ise, bunun brütleştirilmesi ve brütleştirilmiş
tutar olan 444.444,44-USD (karşılığı TL) üzerinden ilgili vergi dairesine ve
gümrük müdürlüğüne beyanların yapılması, tüm vergilerin (stopaj, kdv, gümrük
vergileri, vb.) brütleştirilmiş tutar olan 444.444,44-USD karşılığı TL
üzerinden hesaplanıp tahsil edilmesi gerekir.
Not: Cif
Kıymet ve Gümrük Kıymeti Hakkında Ayrıntılı Bilgi Edinmek İsteyenler, 05.03.2020 Tarihinde “Muhasebetr.Com” Sitesinde Yayınlanan “Cif Kıymet, Gümrük Kıymeti, Gümrüklenmiş Değer Ve Ceza Uygulamalarına
İlişkin Bazı Püf Noktaları” Başlıklı Makalemize Müracaat Edebilirler.
Royalti
kavramı; Hukuk Terimleri Sözlüğünde bir
lisans veya marka sahibinin sahip olduğu hakları bir başkasına devretmesi
karşılığı aldığı bedel olarak,
Lisans kavramı
ise; Maddi olmayan hukuki bir malın, bir
ihtiranın veya eserin, ücret karşılığında belli bir süre kullanmak üzere bir
başkasına devredilmesi olarak tanımlanmıştır. Lisans sözleşmesi, marka ve
patent hakkı yanında üretim yönetimi veya teknik bilgi (know-how) gibi üretim
proseslerini de içermektedir.
Gümrük Yönetmeliği’nin 43.maddesine
göre Royalti veya lisans ücreti:
İthal eşyasının imalatı, ihraç edilmek üzere satışı veya kullanımı ya da
yeniden satışı ile ilgili hakların kullanımı nedeniyle patent, dizayn,
know-how, model, marka, tescilli tasarım, telif hakkı ve imalat prosesleri gibi
adlar altında yapılan ödemeleri kapsamaktadır.
Gümrük Kanunu’nun 27/1-c.maddesinde: Kıymeti belirlenecek eşyanın satış koşulu gereği,
alıcının doğrudan veya dolaylı olarak ödemesi gereken, fiilen ödenen veya
ödenecek fiyata dahil edilmemiş olan royalti ve lisans ücretlerinin gümrük kıymetinin
bir unsuru olduğu belirtilmiştir.
Kısacası, İthal edilen bir mal veya eşya ile ilgili
olarak yapılan royalty, lisans, patent, alameti farika, ticari marka, isim
hakkı, know-how, vb. gayri maddi hakların satın alınması, temliki,
kullanılması, kiralanması, vb. karşılığında yapılan ödemeler gümrük kıymetinin
bir unsuru olup, brüt tutar üzerinden,
ödeme tutarının ithal anında belirli olması durumunda, ithal eşyasının
gümrük kıymetine dahil edilerek beyan edilmesi, ödeme tutarının ithalattan
sonra belli olması durumunda ise Gümrük Yönetmeliğinin 53 ve 150.maddeleri çerçevesinde
istisnai kıymetle tamamlayıcı beyanda bulunulması gerekir.
- İthal
edilen bir mal veya eşya ile
ilgili olarak yapılan royalty, lisans, patent, alameti farika, ticari marka,
isim hakkı, know-how, vb. gayri maddi
hakların satın alınması, temliki, kullanılması, kiralanması, vb. karşılığında
yapılan ödemelerin gümrük kıymetine ilave edilme şartları, yöntemleri ve
özellikleri Gümrük Yönetmeliğinin 56.maddesi, 29044/28.06.2014 sayı ve
tarihli Resmi Gazetede yayınlanan Gümrük Kıymetine İlişkin 2 Sayılı Gümrükler
Genel Tebliği, Gümrük Yönetmeliğinin 53 ve 150.maddeleri ile daha önce
Müfettişliğimizce kaleme alınan ve Gümrük ve Ticaret Müfettişleri Derneği yayın
organı olan “Gümrük Dünyası” dergisinin 83 ve 88.sayılarında yayınlanan “Royalti-Lisans
Ücretlerinin Gümrük Kıymeti, Katma Değer Vergisi ve Stopaj Açısından
Değerlendirilmesi” ile “Franchise veya Franchisingin Gümrük Kıymeti, KDV,
Kurumlar Vergisi İle Damga Vergisi Açısından Değerlendirilmesi” isimli makalelerimizde
ayrıntılı şekilde açıklandığı için burada tekrar değinilmemiştir. Merak edenler,
bu konularda ayrıntılı bilgi edinmek isteyenler, bu makalelerimize müracaat
edebilirler.
Yukarıdaki Sayfalarda Ayrıntıları
Bahsedilen Gayri Maddi Hak Kazançları Üzerinden Alınan Vergileri Örnekler
Yardımıyla Açıklamaya Çalışalım.
Örnek
1: Türkiye’de beyaz eşya üreticisi olan E firması
tarafından, Türkiye’de yaptığı üretim için İngiltere’de mukim F firmasına 150.000-EUR
know-how faturası karşılığında ödeme yapıldığını, Merkez Bankası döviz alış kurunun 1-EUR= 8,00-TL
olduğunu varsayalım. Yapılacak
ödeme iki farklı şekilde, iki farklı yöntemle gerçekleştirilebilir.
Birinci yöntem; Ödeme brüt olarak,
stopajı/vergisi kesilerek (Türkiye ile İngiltere arasında mevcut olan Çifte
Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması “ÇVÖA” gereği % 10 stopaj kesilerek) geriye
kalan 135.000-EUR İngiltere’de mukim F firmasına
gönderilir. Bahse konu know-how ödemesine istinaden
ilgili vergi dairesine yapılan stopaj matrahı (Kurumlar Vergisi) beyanı ve sorumlu
sıfatıyla KDV matrahı beyanı 150.000-EUR karşılığı 1.200.000-TL olup, (1.200.000-TL
X % 10 = 120.000-TL) 120.000-TL Kurumlar Vergisi/Stopaj ile (1.200.000-TL X %
18 = 216.000-TL) 216.000-TL Katma Değer Vergisi/KDV ödenmesi gerekir. Söz
konusu know-how ödemesi Türkiye’de
yapılan üretimle ilgili olduğu için gümrük kıymetine girmemektedir.
İkinci
yöntem; Ödeme net olarak, net tutar üzerinden 150.000-EUR
olarak İngiltere’de mukim F firmasına gönderilir. Bu durumda, stopaj matrahına
ulaşmak için yapılan ödemenin brütleştirilmesi /brüte taşınması gerekir. Şöyle
ki: % 90’ı 150.000-EUR ise, % 100’ü
ne kadardır? İçler dışlar çarpımı
sonucunda, bütün vergi hesaplamalarımızda dikkate almamız gereken brütleştirilmiş
matrah = 166.666,67-EUR olup, tüm vergilerin, Kurumlar Vergisi (Stopaj) ve
sorumlu sıfatıyla ödenecek KDV’nin bu tutar (166.666,67-EUR karşılığı …-TL matrah)
üzerinden ilgili vergi dairesine Muhtasar Beyanname ve 2 Nolu KDV
Beyannamesiyle beyan edilip, tekabül eden Stopaj ve KDV’nin ödenmesi gerekir.
Örnek
2: Türkiye’de üretici olan G firması tarafından,
Türkiye’de yaptığı traktör üretimi için İran’da mukim H firmasına 250.000-USD
lisans faturası karşılığında ödeme yapıldığını, Merkez Bankası döviz alış kurunun
1-USD= 7-TL olduğunu ve Türkiye ile İran arasında ÇVÖA
olmadığını varsayalım. Yapılacak ödeme iki farklı yöntemle
gerçekleştirilebilir.
Birinci yöntem; Ödeme brüt olarak,
stopajı/vergisi kesilerek (Türkiye ile İran arasında ÇVÖA olmadığı için genel
oran olan % 20 stopaj kesilerek) geriye kalan 200.000-USD İran’da mukim H firmasına
gönderilir. Bahse konu lisans ödemesine istinaden ilgili vergi dairesine
yapılan stopaj matrahı (Kurumlar Vergisi) beyanı ve sorumlu sıfatıyla KDV
matrahı beyanı 250.000-USD karşılığı 1.750.000-TL olarak beyan edilip, 175.000-TL Stopaj ile
315.000-TL KDV ödenmesi gerekir. Söz konusu lisans ödemesi Türkiye’de yapılan
üretimle ilgili olduğu için gümrük kıymetine dahil değildir.
İkinci
Yöntem; Ödeme net olarak, net tutar üzerinden 250.000-USD
olarak İran’da mukim H
firmasına gönderilir. Bu durumda, stopaj matrahına ulaşmak için yapılan
ödemenin brütleştirilmesi/brüte taşınması gerekir. Şöyle ki: % 80’i 250.000-USD ise, % 100’ü
ne kadardır? İçler dışlar çarpımı
sonucunda, bütün vergi hesaplamalarımızda dikkate almamız gereken brütleştirilmiş
matrah = 312.500-USD olup, tüm vergilerin, Kurumlar Vergisi (Stopaj) ve
sorumlu sıfatıyla KDV’nin bu tutar (312.500-USD karşılığı …TL matrah) üzerinden
ilgili vergi dairesine Muhtasar Beyanname ve 2 Nolu KDV Beyannamesiyle beyan
edilip, tekabül eden Stopaj ve KDV’nin ödenmesi gerekir.
Örnek 3: Türkiye’de faaliyet
gösteren L firmasının Çin Halk Cumhuriyeti’nden ithal ettiği elektronik eşya
için İtalya’da mukim M firmasına 100.000-EUR royalty-lisans faturası
karşılığında ödeme yaptığını, Merkez Bankası döviz alış kurunun 1-EUR= 8,00-TL olduğunu, eşyaların tek
bir ithalat beyannamesiyle ithal edildiğini, ilgili serbest dolaşıma giriş
beyannamesi tescil tarihinin 01.07.2020 ve bu tarihteki Merkez Bankası döviz satış kurunun
1-EUR= 8,10-TL ve söz konusu ithal eşyaları için % 5 Gümrük Vergisi olduğunu varsayalım.
Yapılacak ödeme iki farklı şekilde gerçekleştirilebilir.
1) Ödeme brüt olarak,
stopajı/vergisi kesilerek (Türkiye ile İtalya arasında mevcut olan Çifte
Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması “ÇVÖA” gereği % 10 stopaj kesilerek) geriye
kalan 90.000-EUR İtalya’da mukim M firmasına gönderilir. Bahse konu royalty-lisans ödemesine istinaden
ödenmesi gereken Stopaj/Kurumlar Vergisi matrahı ve Gümrük Kıymetine katılacak
tutar 100.000-EUR olup,
- İlgili vergi
dairesine 100.000-EUR X 8,00-TL = 800.000-TL Stopaj matrahı, (800.000-TL X % 10
= 80.000-TL) 80.000-TL Kurumlar Vergisi/Stopaj,
- İlgili gümrük
idaresine ise 100.000-EUR X 8,10-TL = 810.000-TL Gümrük Kıymet Unsuru/Gümrük
Vergisi Matrahı, (810.000-TL X % 5 GV = 40.500-TL) 40.500-TL Gümrük Vergisi, (810.000-TL
+ 40.500-TL= 850.500-TL) 850.500-TL KDV Matrahı X % 18 = 153.090-TL Katma Değer
Vergisi ödenmesi gerekir.
2-a) Lisans ödemesi net
olarak, net tutar üzerinden 100.000-EUR olarak İtalya’da mukim M firmasına
gönderilir. Bu durumda, stopaj matrahına ulaşmak için yapılan ödemenin
brütleştirilmesi gerekir. Şöyle ki: % 90’ı
100.000-EUR ise, % 100’ü ne kadardır? İçler dışlar çarpımı sonucunda, vergi hesaplamalarımızda dikkate
almamız gereken brütleştirilmiş matrah = 111.111.11-EUR olup, Kurumlar
Vergisi (Stopaj) ve Gümrük Kıymetinin bu tutar (111.111.11-EUR matrah)
üzerinden beyan edilerek tekabül eden vergilerin:
- İlgili
vergi dairesine
(111.111,11-EUR X 8,00-TL = 888.888,89-TL X % 10 = 88.888,89-TL) 88.888,89-TL
Stopaj ile
- İlgili
gümrük idaresine ise (111.111.11-EUR X 8,1-TL = 900.000-TL % 5 = 45.000-TL) 45.000-TL Gümrük
Vergisi,
- (900.000-TL + 45.000-TL = 945.000-TL X % 18 = 170.100-TL)
170.100-TL Katma
Değer Vergisinin ödenmesi gerekir.
b) Royalty-lisans ödemesi net olarak, net tutar üzerinden 100.000-EUR
olarak İtalya’da mukim M firmasına gönderilmesine rağmen brütleştirme
yapılmadığı ve vergilerin 100.000-EUR üzerinden beyan edildiğini varsayarsak, 11.111,11-EUR
tutarında bir matrahın beyan edilmediği ve vergi dışı bırakıldığı, bunun
sonucunda da: (11.111,11-EUR X 8,00-TL = 88.888,90-TL X % 10 = 8.888,89-TL) 8.888,89-TL
Stopaj,
-
(11.111,11-EUR
X 8,10-TL = 90.000-TL X % 5 = 4.500-TL) 4.500-TL Gümrük Vergisi ile
- (90.000-TL + 4.500-TL = 94.500-TL X % 18 = 17.010-TL) 17.010-TL Katma
Değer Vergisi olmak üzere (8.888,89-TL Stopaj + 4.500-TL GV + 17.010-TL KDV) olmak üzere toplam 30.399-TL vergi kaybına
sebep olunduğu anlaşılmaktadır.
Örnek 4: Türkiye’de faaliyet
gösteren P firmasının Tayvan’dan ithal ettiği kayak
malzemeleri için Tayvan’da mukim R firmasına 500.000-USD royalty faturası
karşılığında ödeme yaptığını, Türkiye ile Tayvan arasında Çifte
Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması “ÇVÖA” olmadığını, TC.Merkez Bankası döviz alış kurunun 1-USD
=7-TL olduğunu, eşyaların tek bir ithalat beyannamesiyle ithal edildiğini, ilgili serbest dolaşıma
giriş beyannamesi tescil tarihinin 01.07.2020 ve bu tarihteki Merkez Bankası döviz satış kurunun 1-USD = 7,10TL ve söz konusu ithal eşyaları
için % 7 Gümrük Vergisi ile % 25 Özel Tüketim Vergisi olduğunu varsayalım. Yapılan/yapılacak
ödeme iki farklı şekilde gerçekleştirilebilir.
1) Ödeme brüt olarak,
stopajı/vergisi kesilerek (Türkiye ile Tayvan arasında ÇVÖA olmadığı için genel
oran olan % 20 stopaj kesilerek) geriye kalan 400.000-USD Tayvan’da mukim R firmasına gönderilir. Yapılan royalty ödemesine
istinaden ödenmesi gereken Stopaj/Kurumlar Vergisi matrahı ve Gümrük Kıymetine
katılacak tutar 500.000-USD olup,
- İlgili vergi
dairesine 500.000-USD X 7-TL = 3.500.000-TL Stopaj matrahı, (3.500.000-TL X % 20
= 700.000-TL) 700.000-TL Kurumlar
Vergisi/Stopaj,
- İlgili gümrük
idaresine ise 500.000-USD X7,10-TL = 3.550.000-TL Gümrük Kıymet Unsuru/Gümrük
Vergisi Matrahı (3.550.000-TL X % 7 GV= 248.500-TL) 248.500-TL Gümrük Vergisi, ÖTV
Matrahı (3.500.000-TL + 248.500= 3.748.500-TL X % 25 ÖTV= 937.125-TL) 937.125-TL
Özel Tüketim Vergisi, KDV Matrahı ise (3.550.000-TL + 248.500-TL + 937.125-TL= 4.735.625-TL X 18= 852.412,50-TL)
852.412,50-TL KDV ödenmesi gerekir.
2-a)
Royalty ödemesi net olarak, net tutar üzerinden 500.000-USD olarak Tayvan’da
mukim R firmasına gönderilir. Bu durumda, stopaj matrahına ulaşmak için yapılan
ödemenin brütleştirilmesi gerekir.
Şöyle
ki: % 80’i 500.000-USD ise, % 100’ü
ne kadardır? İçler dışlar çarpımı
sonucunda, vergi hesaplamalarımızda dikkate almamız gereken brütleştirilmiş
matrah = 625.000-USD olup, Kurumlar Vergisi (Stopaj) ve Gümrük
Kıymetinin bu tutar (625.000-USD matrah) üzerinden beyan edilerek,
tekabül eden vergilerin:
- İlgili
vergi dairesine (625.000-USD
X 7-TL = 4.375.000-TL X % 20 = 875.000-TL) 875.000-TL Stopaj,
- İlgili
gümrük idaresine (625.000-USD X 7,10-TL = 4.437.500-TL % 7) 310.625-TL GV,
- (625.000-USD X 7,10-TL
= 4.437.500-TL + 310.625-TL GV X % 25 ÖTV= 1.187.031.25-TL) 1.187.031,25-TL ÖTV,
- (4.437.500-TL + 310.625-TL + 1.187.031.25-TL = 5.935.156,25-TL X % 18 =
1.068.328,13-TL) 1.068.328,13-TL KDV,
Ödenmesi gerekir.
b) Royalty ödemesi net olarak, net tutar üzerinden 500.000-USD olarak Tayvan’da
mukim R firmasına gönderilmesine rağmen brütleştirme yapılmadığı ve vergilerin 500.000-USD
üzerinden beyan edildiğini varsayarsak, 125.000-USD tutarında bir matrahın
beyan edilmediği, vergi dışı bırakıldığı, bunun sonucunda da:
- (125.000-USD X 7-TL =
875.000-TL X % 20 KV = 175.000-TL) 175.000-TL Stopaj,
-
(125.000-USD
X 7,10-TL = 887.500-TL X % 7 GV) 62.125-TL Gümrük Vergisi (GV),
- (125.000-USD
X 7,10-TL = 887.500-TL
+ 62.125-TL X % 25 ÖTV) 237.406,25-TL ÖTV,
- (887.500-TL + 62.125-TL + 237.406,25-TL = 1.187.031,25-TL X 18 KDV) 112.851,56-TL=
213.665,63-TL) 213.665,63-TL KDV,
Olmak üzere (175.000-TL
Stopaj + 62.125-TL GV + 237.406,25-TL ÖTV + 213.665,63-TL KDV) Toplam 688.196,88 -TL vergi
kaybına sebep olunduğu
anlaşılmaktadır.
SONUÇ
İthal edilen bir mal veya eşya ile ilgili olarak dar mükelleflere
yapılan royalty, lisans, patent, alameti farika, ticari marka, isim hakkı, know-how, vb. gayri maddi hakların satın alınması, temliki,
kullanılması, kiralanması ve benzeri karşılığında yapılan ödemeler gümrük
kıymetinin bir unsuru olup, söz konusu ödemelerin brüt tutarları üzerinden
vergilendirilmesi gerekmektedir. Eğer ödemeler net olarak yapılmış ise 5520
sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 30/11. maddesine göre brüte taşınması ve brütleştirilmiş miktarın gümrük
kıymetine katılması gerekmektedir.
Ödeme tutarının
ithal anında belli olması durumunda, ithal eşyasının gümrük kıymetine dahil
edilerek beyan edilmesi, ödeme tutarının ithalattan sonra belli olması
durumunda ise Gümrük Yönetmeliğinin 53 ve 150. maddeleri çerçevesinde istisnai
kıymetle tamamlayıcı beyanda bulunulması, ayrıca, gayri maddi hak sahibinin dar
mükellef gerçek kişi olması halinde Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesi
kapsamında, dar mükellef kurum olması halinde ise Kurumlar Vergisi Kanunu’nun
30. maddesi kapsamında oluşacak stopajın muhtasar beyanname ile ilgili vergi
dairesine beyan edilerek ödenmesi gerekmektedir.
Dar mükelleflere yapılan gayri maddi hak ödemesinin Türkiye’de yapılan
bir üretimle veya ithal eşyasının Türkiye’de çoğaltılması hakkıyla ilgili
olması (ithal edilen bir malla ilgili olmaması) durumunda ise brüt
tutar üzerinden ilgili vergi dairesine muhtasar beyanname ve sorumlu sıfatıyla 2
nolu KDV beyannamesiyle beyanda bulunularak Stopaj ve KDV’nin ödenmesi
gerekmekte olup, gümrük idaresine yapılacak beyanlarda TC.Merkez Bankası döviz
satış kurunun, vergi idaresine yapılacak beyanlarda ise ilgili mevzuat gereği
Merkez Bankası döviz alış kurunun dikkate alınması gerektiği ve ayrıca Türkiye’de
kesilen stopajların mukim ülke mükellefleri tarafından iade alınması veya
mahsubunun mümkün olduğu unutulmamalıdır.
Tarih: 28.10.2020
Kerim ÇOBAN (Eski Gümrük ve Ticaret Başmüfettişi)
Yetkilendirilmiş Gümrük Müşaviri
KAYNAKÇA
· 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu.
· 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu.
· 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu.
· Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği.
· 4458 sayılı Gümrük Kanunu.
· Mer-i Gümrük Yönetmeliği.
· 29044/28.06.2014
sayı ve tarihli Resmi Gazetede yayınlanan Gümrük Kıymetine İlişkin 2 Sayılı
Gümrükler Genel Tebliği.
· OECD Model Anlaşması.
· 18.11.2007 tarih
ve 26704 sayılı
Resmi
Gazete’de yayımlanan Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı
Hakkında 1 Seri Nolu Genel Tebliği.
· ÇOBAN Kerim, “Royalti-Lisans Ücretlerinin Gümrük
Kıymeti, Katma Değer Vergisi ve Stopaj Açısından Değerlendirilmesi”, Gümrük Dünyası Dergisi, Sayı 83, Yıl 2014/4.
·
ÇOBAN Kerim, “Franchise
veya Franchisingin Gümrük Kıymeti, KDV, Kurumlar Vergisi İle Damga Vergisi
Açısından Değerlendirilmesi”, Gümrük Dünyası Dergisi, Sayı
88, Yıl 2016/1.
·
ÇOBAN Kerim, “Gayri Maddi Hak
Kazançlarının Brütleştirilmesi ve Kurumlar Vergisi, Katma Değer Vergisi ve
Gümrük Kıymeti Yönüyle İncelenmesi”,
Gümrük Dünyası Dergisi, Sayı 94, Yıl 2017/3.
