Taşıtlara İlişkin Süreler: 1) 19.maddede belirtilen süreler saklı kalmak kaydıyla; a) Demiryolu
taşıtlarına oniki (12) ay,
b) Demiryolu taşıtları dışında kalan ticari
kullanıma mahsus taşıtlara, yolcuların taşınması, alınması ve yerleştirilmesi,
eşyanın yüklenmesi ve boşaltılması, nakliye ve bakım işleri gibi geçici ithal
talebine esas olan faaliyetlerin gerçekleştirilmesi için gereken kadar,
c-1. Öğrenim görmek amacıyla gelen bir öğrencinin
yerleşim yerinde adına kayıtlı kişisel kullanıma mahsus kara taşıtına,
öğrencinin bu amaçla Türkiye Gümrük Bölgesinde kalacağı süre kadar,
2. Belirli bir süre ile görevini yerine getirmek amacıyla gelen
kişilerin, kişisel kullanıma mahsus kara taşıtına, görev süresi boyunca,
3. Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik emeklilerin kişisel kullanıma
mahsus kara taşıtına iki yıl,
4. Türkiye’de oturma iznine sahip Türkiye
Gümrük Bölgesi dışından emekli yabancıların kişisel kullanıma mahsus kara
taşıtına ikamet izinleri kadar,
5. Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen kişisel
kullanıma mahsus kara taşıtlarına yirmidört (24) ay, binek ve yük hayvanları
ile bu hayvanların çektikleri taşıtlara altı ay,
6. 1 ila 5 numaralı alt
bentlerde belirtilen sürelerin tamamını kullanmış veya yerleşim yeri şartını
sağlayamayan; Avrupa Birliği ve Avrupa Serbest Ticaret Birliği ülkelerinde yerleşik
kişilerin ikamet yerlerinde adlarına kayıtlı olan kişisel kullanıma mahsus kara
taşıtlarına yılda bir kez olmak üzere bir ay, ç)
Kişisel kullanıma mahsus hava taşıtlarına altı (6) ay, d) 12/3/1982 tarihli ve 2634
sayılı Turizmi Teşvik Kanunu kapsamında getirilenler
hariç kişisel kullanıma mahsus diğer deniz ve iç su
yolları taşıtlarına onsekiz (18) ay, süre ile geçici ithalat izni verilir.
Diğer bir değişle; Demiryolu taşıtlarına bir yıl, demiryolu taşıtları dışında kalan
ticari kullanıma mahsus taşıtlara (yolcuların taşınması, alınması ve
yerleştirilmesi, eşyanın yüklenmesi ve boşaltılması, vb) bu hizmetlerin
gerektirdiği süre kadar, öğrenim için veya görevli olarak yurt dışından gelen
öğrenciler ve görevliler için Türkiye’deki öğrenim veya görev süreleri kadar,
Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik emeklilerin kişisel kullanıma mahsus
kara taşıtına iki yıl, Türkiye’de oturma iznine sahip yurtdışından emekli yabancıların kişisel kullanıma mahsus kara
taşıtına ikamet izinleri kadar, Türkiye’ye getirilen kişisel kullanıma mahsus kara
taşıtlarına iki yıl, binek ve yük hayvanları ile bu hayvanların çektikleri
taşıtlara altı ay, kendilerine tanınan süreleri doldurmuş Avrupa Birliği ve Avrupa
Serbest Ticaret Birliği ülkelerinde yerleşik kişilerin ikamet yerlerinde
adlarına kayıtlı olan kişisel kullanıma mahsus kara taşıtlarına yılda bir kez
olmak üzere bir ay, kişisel kullanıma mahsus hava taşıtlarına altı
ay, Turizmi Teşvik Kanunu kapsamında
getirilenler hariç kişisel kullanıma
mahsus diğer deniz ve iç su yolları taşıtlarına onsekiz ay, süre ile geçici
ithalat izni verilir (4458 Sayılı Gümrük Kanunu’nun Bazı maddelerinin
Uygulanması Hakkında 2009/15481 Sayılı Karar’ın 20.maddesi).
Taşıtların Girişine
İzin Verilmeyeceği ve Belgelerin Geçerli Sayılmayacağı Haller:
1) Mülkiyet belgesi yoksa veya mülkiyet belgesi bir başka kişi adına
düzenlenmişse, ya da taşıtın kullanımına yetkili olunduğuna ilişkin geçerli bir
vekâletname veya belge ibraz edilmemiş ise,
2) Sigorta poliçelerinin süreleri bitmiş ya da Türkiye’nin tamamını
kapsamıyorsa veya uluslararası geçerliliği olan Yeşil Kart Sorumluluk
Sigortasında (green card-carte verte) Türkiye rumuzu "TR"nin üzeri
çizilmişse, taşıtların girişine izin verilmez.
3) Gümrük geçiş karnelerinin geçerlilik süreleri yoksa geçerlilik süreleri
bitmiş ya da geçerli olmayan ülkeler arasında Türkiye’nin ismi bulunuyorsa,
4) Belgelerin üzerinde kazıntı, silinti yapılmış ve usulüne uygun olarak
düzeltilip imzalanıp kaşelenmemiş ise, bu belgeler kabul edilmez (Gümrük
Yönetmeliği’nin 392.maddesi).
-
2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu kapsamında
getirilen taşıtlar, anılan Kanunda belirlenen sürelere tabidir. Aynı tip ve aynı kıymetteki demiryolu
taşıtının ihraç veya yeniden ihraç edilmesi durumunda, yapılan bir anlaşmaya
bağlı olarak müşterek kullanılan ve Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik kişinin tasarrufuna
bırakılan demiryolu taşıtıyla ilgili geçici ithalat rejimi sona erdirilir (4458 Sayılı Gümrük Kanunu’nun Bazı
maddelerinin Uygulanması Hakkında 2009/15481 Sayılı Karar’ın 20 ve 21.maddesi).
Not: Geçici İthal Edilen kara taşıtları Hakkında Ayrıntılı Bilgi Almak
İsteyenler; 01.04.2020 tarihinde İstanbul
Gümrük Müşavirleri Derneği “www.igmd.org.tr” sitesinde, 6-7/04/2020 tarihinde
“muhasebetr.com” sitesinde yayınlanan ‘Geçici
İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin Gümrük İşlemleri” isimli makalemize
başvurabilirler.
Paletler: 2009/15481 Sayılı Karar’ın
3.maddesinin birinci fıkrasının (r) bendinde tanımlanan paletler için
geçici ithalat izni verilir. Aynı tür ve aynı
kıymette olan paletin ihraç veya yeniden ihraç edilmesi durumunda, daha önce
geçici ithaline izin verilen palet ile ilgili geçici ithalat rejimi sona
erdirilir (4458 Sayılı Gümrük Kanunu’nun Bazı
maddelerinin Uygulanması Hakkında 2009/15481 Sayılı Karar’ın 22.maddesi).
- Geçici ithalat kapsamında ithal edilen
ambalaj malzemelerinin ayniyetine uygun biçimde yeniden ihraç edilmesi
gerekmekte olup, Tek
Pencere Sistemi (TPS)
üzerinde ihracat yapılabileceği beyan edilen firmanın geçici ithal eşyasını
ayniyetine uygun biçimde yeniden ihraç etmesi gerekmektedir. İzin sahibi firma
tarafından ihracat yapma yetkisi verilen başka bir firmanın yapacağı ihracat
işlemi dolayısıyla tespit edilecek usulsüz işlemlerde, ziyaa uğratılan gümrük
vergilerinden izin sahibi ve ihracatçı firma müştereken ve müteselsilen
sorumludur (Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 2018/08 Sayılı Genelgesi).
Örnek 5: İhracatçı A firmasının,
yapacağı ihracatlarda kullanılmak üzere yurt dışından tam muafiyet kapsamında
geçici ithalat şeklinde paletler ithal ettiğini, daha sonra ekonomik kriz
nedeniyle İhracatçı A firmasının söz
konusu paletleri yurtdışı/ihracat edilmek üzere B firmasına devrettiğini ve B
firmasının söz konusu eşyaların ihracı sırasında birtakım usulsüz/mevzuata
aykırı işlem yaptığını varsayalım.
Öyle bir dudumda ziyaa uğratılan gümrük vergilerinden izin sahibi A
firması ile ihracatçı B firması müştereken ve müteselsilen sorumludur.
Konteyner: 1-a) Sahibinin veya işletmecisinin
kimliği, b) Sahibi veya işletmecisi tarafından verilen ayırt edici
işaret ve rakamlar, sabitleştirilmiş teçhizatı dahil dara ağırlığı, c)
Hava taşımacılığında kullanılan konteyner hariç, konteynerin ait olduğu ülke,
bilgilerinin görülebilen uygun bir yerine, çıkarılmayacak şekilde işaretlendiği
anlaşılan konteynere geçici ithalat izni verilir.
2) Ancak, kombine demiryolu taşımacılığında takas
edilerek kullanılan konteyner için birinci fıkranın (b) bendinde belirtilen
bilgilerin yer alıp almadığı hususu aranmaz.
3) Konteynerin yeniden ihraç edilmeden önce dahili
trafikte bir defa kullanılmasına izin verilir.
Geçici ithal edilen konteynerlerin geçici
ithalat rejimine ilişkin işlemleri, Giriş Konteyner Kayıt ve Takip Formu ile
elektronik ortamda yapılmakta ve gümrük idarelerince bu kapsamda yapılan
işlemler için ayrıca başka bir belge ve teminat aranmamaktadır. Giriş Konteyner
Kayıt ve Takip Formu, konteynerin sahibi, işletmecisi veya bunların temsilcisi
tarafından elektronik ortamda verilmekte, form tescil edilmekte, giriş gümrük
idaresince bilgilerin doğruluğu araştırılmakta ve formdaki bilgiler
onaylandıktan sonra konteynerin gümrüklü sahadan ayrılmasına izin verilmektedir.
Geçici ithal edilen konteynerin yeniden ihracında; Giriş Konteyner Kayıt ve
Takip Formu, sahibi, işletmecisi veya bunların temsilcileri tarafından
verilmekte, form tescil edilmekte, çıkış gümrük idaresince formdaki bilgilerin
doğruluğu incelenerek form bilgileri onaylandıktan sonra konteynerin yurtdışına
çıkışına izin verilmektedir. Yukarıda
işlemleri açıklanan geçici ithal edilen konteynerler içindeki eşyanın beyanı,
konteynerlerden bağımsız olarak eşyanın tabi tutulacağı gümrükçe onaylanmış bir
işlem veya kullanıma göre ayrıca yapılmaktadır. Eşya taşınmasında
kullanılan nakil vasıtalarında olduğu gibi konteynerler, İstanbul Sözleşmesi ve
anılan Yönetmelik kapsamında taşıma aracı niteliğinde olması nedeniyle sahibi,
işleticisi veya bunların temsilcilerinin izni dahilinde konteynerlere başka
firmaların eşyasının konulması, konteynerlerin içinde bulunan eşyanın
taşımasından sorumlu firmalar tarafından nakledilmesi ve yurtdışı edilmesi
mümkün bulunmaktadır. Bu
çerçevede, konteynerin sahibi, işleticisi veya bunların temsilcileri dışında
konteynerin içinde bulunan eşya ile birlikte eşyanın taşımasını üstlenen başka
firma tarafından yurtdışı edildiği durumda konteynerin gümrük işlemlerinde,
geçici ithalat işlemleri aşamasında Giriş Konteyner Kayıt ve Takip Formunu
düzenleyen konteyner sahibi, işleticisi veya bunların temsilcisi tarafından
yeniden ihraç aşamasında Giriş Konteyner Kayıt ve Takip Formunun düzenlenmesi
ve çıkış gümrük idaresince form işlemlerinin tamamlanması gerekmektedir (4458 Sayılı Gümrük Kanunu’nun Bazı
maddelerinin Uygulanması Hakkında 2009/15481 Sayılı Karar’ın 23.maddesi, Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 2018/17
sayılı Genelgesi ).
Yolcular Tarafından
İthal Edilen Kişisel Ve Sportif Amaçlı Eşya: Türkiye Gümrük Bölgesinde ikamet
etmediği halde, bu bölgeye geçici olarak gelen yolcuların seyahatleri sırasında
kişisel ve sportif amaçlarla kullanacağı Ek-1’deki listede yer alan makul miktardaki eşyaya, geçici ithalat izni
verilir (2009/15481 Sayılı Karar’ın 24.maddesi).
Gemi Adamlarının İhtiyaç Malzemesi: Gemi adamlarının ihtiyacına
yönelik olarak;
a) Uluslararası deniz trafiğine kayıtlı bir
gemide,
b) Mürettebat tarafından geçici olarak gemiden
kıyıya indirilmesi durumunda kıyıda,
c) Kültürel,
sosyal veya dini amaçlarla düzenli hizmet veren ve kâr amacı gütmeyen kuruluşlar
tarafından bu kuruluşlarda, kullanılmak
amacıyla getirilen Ek-2’deki listede yer alan ihtiyaç malzemesine,
geçici ithalat izni verilir (2009/15481 Sayılı Karar’ın 25.maddesi).
Kriz Hali
İçin Gönderilen Yardım Malzemesi: Türkiye Gümrük
Bölgesindeki kriz hali nedeniyle bir kamu kuruluşuna veya kamu kuruluşları
tarafından yetkili kılınan kuruluşlar adına gönderilen yardım malzemelerine,
geçici ithalat izni verilir. Türkiye Gümrük Bölgesindeki kriz hali nedeniyle 2009/15481
sayılı Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca bir kamu kuruluşuna veya kamu
kuruluşları tarafından yetkili kılınan kuruluşlar adına gönderilen yardım
malzemesine ilişkin gümrük işlemlerinin, hızlı ve etkili bir şekilde
yürütülebilmesi için aşağıda belirtilen şekilde işlem yapılması gerekir. Mezkûr
Bakanlar Kurulu Kararının 26.maddesi kapsamında yer alan ve Türkiye’ye geçici
olarak getirilen eşyanın, Mülki İdare Amirinin görevlendireceği kişinin
başkanlığında Bayındırlık ve İskan Müdürlüğü ile Gümrük Müdürlüğü
yetkililerinden oluşacak bir heyet marifetiyle ayniyet tespiti yapılarak anılan
heyet tarafından imzalı eşya listesi (Ek-1) ile birlikte eşyanın yetkili kuruma
teslimi ve eşyayı teslim alan kurum tarafından düzenlenmiş taahhütnamenin
(Ek-2) gümrüğe ibrazına müteakip eşyanın girişine izin verilir (4458 Sayılı Gümrük Kanunu’nun Bazı
maddelerinin Uygulanması Hakkında 2009/15481 Sayılı Karar’ın 26.maddesi,
Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 2009/122 sayılı Genelgesi).
Örnek 6: 24.01.2020
tarihinde Elazığ’da meydana gelen deprem nedeniyle 25.01.2020 tarihinde kardeş
ülke Azerbaycan’dan büyük bir kurtarma ekibinin yanlarında çok miktarda çeşitli
yardım malzemeleriyle birlikte Türkiye’ye geldiğini varsayalım. Elazığ
Valiliğinin görevlendireceği
kişinin başkanlığında Bayındırlık ve İskan Müdürlüğü ile ilgili Gümrük
Müdürlüğü yetkililerinden oluşacak bir heyet marifetiyle söz konusu eşyaların
ayniyet tespiti yapılarak anılan heyet tarafından imzalı eşya listesi ile
birlikte eşyanın yetkili kuruma teslimi ve eşyayı teslim alan kurum tarafından
düzenlenmiş taahhütnamenin gümrüğe ibrazını müteakip eşyanın girişine izin
verilir.
Tıbbi ve Cerrahi Teçhizat İle Laboratuvar
Malzemesi: Türkiye Gümrük Bölgesinden temin edilememesi nedeniyle
hastane ya da başka bir tıbbi kuruluşun acil ihtiyacını karşılamaya yönelik
olarak, bu kuruluşlara teşhis veya tedavi amacıyla bedelsiz gönderilen ve
Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik kişiye ait tıbbi ve cerrahi teçhizat
ile laboratuvar teçhizatına, geçici ithalat izni verilir (4458 Sayılı Gümrük Kanunu’nun Bazı
maddelerinin Uygulanması Hakkında 2009/15481 Sayılı Karar’ın 27.maddesi).
Örnek 7: Türkiye’deki Corona virüs (Covid-19) vakalarının
artması nedeniyle Çin Halk Cumhuriyeti'nin bedelsiz olarak başta Corona virüs hızlı tanı kitleri olmak üzere çeşitli tıbbi
ekipman ve yardım malzemeleri gönderdiğini varsayalım. Söz konusu tıbbi ekipman
ve yardım malzemelerine Türkiye’ye geçici ithalat izni verilir.
Canlı Hayvanlar ve Bunlara Ait Teçhizat İle Sınır
Bölgelerinde Kullanılan Araç ve Gereçler: Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik
bir kişiye ait ve Ek-3’teki listede sayılan amaçlar için getirilen hayvanlara,
geçici ithalat izni verilir. Geçici ithal
edilen hayvanlardan doğan ve ticari değeri bulunan hayvanlar da bu rejime tabi
tutulmuş sayılır. a) Türkiye Gümrük Bölgesine komşu bir
sınır bölgesinde yerleşik bir kişiye ait olan ve bu komşu sınır bölgesinde
yerleşik bulunan bir kişi tarafından, b) Sınır bölgesinin genel altyapı
inşası, bakımı ve tamiri için gerekli olan ve kamu kuruluşlarının sorumluluğu
altında, sınır bölgesinde kullanılmak amacıyla getirilen eşyaya, geçici ithalat
izni verilir (2009/15481
Sayılı Karar’ın 28.maddesi).
Ses, Görüntü Veya Veri
Taşıyan Eşya: Aşağıda
yer alan ses, görüntü veya veri taşıyan eşyaya geçici ithalat izni verilir; a) Ticari kullanımdan önce
görülmek üzere gönderilen sinema filmlerinin pozitifleri, basılı ve işleme tabi
tutulmuş ve diğer kayıtlı görüntü taşıyan eşya.
b) Ses, dublaj veya çoğaltma amacıyla gönderilen filmler, manyetik
bantlar ve teller ile diğer ses veya görüntü taşıyan eşya.
c) Ücrete tabi olarak toplu gösterime sunulmadığı
sürece, yabancı ürünlerin işlevini veya mahiyetini tanıtan filmler.
ç) Otomatik veri işlemede kullanılmak üzere ücretsiz
olarak gönderilen veri taşıyan eşyaya geçici
ithalat izni verilir (2009/15481 Sayılı Karar’ın 29.maddesi).
Not: Bu konu hakkında ayrıntılı bilgi
edinmek isteyenler; 12.06.2019 tarihinde ‘Muhasebetr’ sitesinde yayınlanan
“Veri ve Komutların İthali ve İhracı” isimli makalemize müracaat edebilirler.
Turistik Reklam
Malzemesi: Turistik tanıtıma yönelik Ek-4’teki listede yer alan reklam malzemesine, geçici ithalat izni verilir (2009/15481
Sayılı Karar’ın 30.maddesi).
Mesleki Teçhizat: 1) Ek- 5’deki listede yer alan; a)
Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik kişiye ait olan, b) Türkiye
Gümrük Bölgesi dışında yerleşik kişi veya bu kişi tarafından Türkiye Gümrük
Bölgesinde yerleşik olup olmadığına bakılmaksızın istihdam edilen kişi
tarafından getirilen, c) Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik kişi
tarafından ya da onun denetimi altında kullanılan, mesleki teçhizata, geçici
ithalat izni verilir.
2) Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik kişi ile
yapılan ortak yapım sözleşmesi kapsamında televizyon programı, görsel-işitsel
eser yapımında kullanılmak amacıyla, Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik kişiye
gönderilen sinematografik teçhizatın geçici ithaline birinci fıkranın (c)
bendindeki koşul aranmaksızın izin verilir.
3) Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik kişinin taraf
olduğu radyo ve televizyon programlarının ortak yapımında, mesleki teçhizat
kiralamaya konu olabilir.
4) El
aletleri hariç olmak üzere, sınai üretim ve ambalajlama işlerinde, doğal
kaynakların işlenmesinde, binaların inşasında, tamir veya bakımında ya da
toprak hafriyatı gibi işlerde kullanılacak teçhizat bu maddenin uygulanmasında
mesleki teçhizat olarak değerlendirilemez (2009/15481 Sayılı Karar’ın
31.maddesi).
Pedagojik Materyal ve Bilimsel Malzeme: 1) Ek-6’daki listede yer alan; a)
Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik bir kişiye ait
olan, b) Ticari amaç gütmemek üzere öğretim, bilimsel araştırma veya
mesleki eğitim amacıyla kurulan özel veya kamu kurumları tarafından kuruluş
amaçları doğrultusunda kendi sorumlulukları altında kullanılmak için getirilen,
c) Getiriliş amacına uygun miktarda olan, ç) Ticari amaç dışında
kullanılmak üzere getirilen, pedagojik materyal ile Ek-7’deki listede yer alan
eğitim, bilimsel veya kültürel faaliyetlerle bağlantılı olarak gönderilen diğer
eşyaya geçici ithalat izni verilir (2009/15481 Sayılı Karar’ın 32.maddesi).
Ambalajlar: 1) Dolu olarak getirildikleri takdirde boş veya dolu
olarak ya da boş olarak getirildikleri takdirde dolu olarak yeniden ihraç edilmek
istenen ambalajlara geçici ithalat izni verilir.
2) Bu kapsamda geçici ithaline izin verilen
ambalajlar, ihraç veya yeniden ihraç eşyasının dışındaki bir eşyanın ambalajı
olarak kullanılamaz.
3) Tam muafiyet suretiyle geçici ithalat rejimi
kapsamında boş olarak geçici ithal edilmesine karşılık, dolu olarak yeniden
ihraç edilmediği tespit edilen ambalajlar için Kanunun 184.maddesi uyarınca
gümrük yükümlülüğü doğar. Bu eşyaya, gümrük yükümlülüğünün doğmasından itibaren
kısmi muafiyet suretiyle geçici ithalat rejimi uygulanır (2009/15481
Sayılı Karar’ın 33.maddesi).
- 2009/15481 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 33.maddesine göre geçici
ithalat izni, boş olarak getirilerek dolu olarak ihraç edilecek ambalajlara
verilmektedir. Dolu olarak yeniden ihraç edileceği beyan edilmek suretiyle tam
muafiyet kapsamında boş olarak geçici ithal edilen ambalaj maddelerinin tekrar
boş olarak ihraç edilmek istenilmesi durumunda anılan Kararın 33.maddesinin 3.fıkrası
uyarınca Gümrük Kanununun 184.maddesinin 2.fıkrasının (b) bendine göre geçici
ithalat beyannamesinin tescil tarihinde gümrük yükümlülüğü doğmaktadır. Söz
konusu ambalajlara Gümrük Kanununun 133.maddesi uyarınca kısmi muafiyet
kapsamında yurtta kaldığı her ay için eşyanın serbest dolaşıma girmiş olması
halinde alınacak vergiler tutarının % 3’ü oranında vergi tahsil edilmek
suretiyle işlem yapılması gerekir.
- 2009/15481 sayılı Kararın 22.maddesinin 2.fıkrasına
göre geçici ithal edilmiş paletler yerine aynı tür ve kıymetteki (aynı GTİP ve
kıymetteki) paletlerin ihraç veya yeniden ihraç edilmesi, yurtdışı edilmesi
halinde geçici ithalat rejiminin sonlandırılması gerekir.
- 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 131.maddesine
istinaden ithalat vergilerinden tam
muafiyet suretiyle Geçici İthalat Rejimine tabi ambalajların ithalatı, Döviz
Kazandırıcı Faaliyetlerde Damga Vergisi ve Harç İstisnası Uygulaması Hakkında
(1) Seri No.lu Tebliğ’in 3.1.6.maddesi uyarınca damga vergisinden istisnadır.
488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’na eklenen
Ek-2 ve 492 sayılı Harçlar Kanunu’na eklenen Ek-1’inci madde hükümleriyle döviz
kazandırıcı faaliyetlere ilişkin işlemler ve bu işlemlerle ilgili olarak
düzenlenen kağıtlar, damga vergisi ve harçtan istisna edilmiştir. 4458 sayılı
Gümrük Kanunu’nun 131.maddesine istinaden ithalat vergilerinden tam muafiyet
suretiyle Geçici İthalat Rejimine tabi tutulan ambalajların, dolu olarak
yeniden ihracında düzenlenen beyannamelerin damga vergisinden istisnadır.
- Gümrük Yönetmeliğinin 384.maddesi uyarınca,
Onaylanmış Kişi Statüsü (OKS) sahibi firmalarca geçici ithalat rejimine tabi
tutulan belirlenmiş GTİP’lerdeki ambalajların işlem göreceği hat ile ilgili
olarak kolaylaştırıcı düzenlemeler yapılmıştır. Bu kapsamdaki ambalajların
yeniden ihracında ayniyet tespiti gerekçesiyle ayırt edici özelliklerin
aranmaması, geçici ithalata konu ambalajlar ile aynı GTİP’te yer alması
kaydıyla ambalajların tip, ebat, hacim ve ağırlığına bakılmaksızın yurtdışı
edilmesi halinde geçici ithalat rejiminin sonlandırılması mümkün olup, Gümrük
Kanununun 67.maddesi çerçevesinde söz konusu ambalajların GTİP itibariyle adet
bazında takip edilmesi yeterli bulunmaktadır.
- Geçici ithal edilen ambalajların geçici
ithalat işlemini yapan yükümlü dışında başka bir firma tarafından yeniden
ihracının gerçekleştirilmesi halinde işlemlerin aşağıdaki şekilde yapılması
uygun bulunmuş olup; a) Tek Pencere Sisteminde (TPS) yapılan izin
başvurularında, geçici ithal edilen ambalajları ihraç edecek firma bilgileri
sisteme girilir. İhracat yapma yetkisi verilen firmanın; dış ticaret sermaye
şirketi, sektörel dış ticaret şirketi niteliğinde olması veya idaresi ve
murakabesi ve/veya sermayesi bakımından aralarında vasıtalı veya vasıtasız
şirket ilişkisi bulunan aynı gruba ait imalatçı firmaların ihracat işlemlerini
gerçekleştiren yine bu gruba ait olan dış ticaret veya pazarlama şirketi olan
grup ihracatçısı olması gerekir.
b) Geçici ithalat kapsamında ithal edilen
eşyanın ayniyetine uygun biçimde yeniden ihraç edilmesi gerekmekte olup, TPS
üzerinde ihracat yapılabileceği beyan edilen firmanın geçici ithal eşyasını
ayniyetine uygun biçimde yeniden ihraç etmesi gerekmektedir. İzin sahibi firma
tarafından ihracat yapma yetkisi verilen firmanın yapacağı ihracat işlemi
dolayısıyla tespit edilecek usulsüz işlemlerde, ziyaa uğratılan gümrük
vergilerinden izin sahibi ve ihracatçı firma müştereken ve müteselsilen
sorumludur.
c) TPS üzerinde ihracat yapabileceği beyan
edilen firma tarafından geçici ithalata konu ambalajın yeniden ihraç edilmesi
durumunda yeniden ihracat işlemi, geçici ithalat izinlerinin kapatılmasında
kullanılır Gümrükler Genel
Müdürlüğü’nün 2010/10 sayılı Genelgesi).
Örnek 8:
İhracatçı A firması tarafından, ihraç edilecek eşyalarda -ambalaj malzemesi-
kullanılmak üzere Almanya’dan çeşitli cins ve ebatlarda ambalaj malzemelerinin
01.01.2020 tarihinde Türkiye’ye tam muafiyet kapsamında geçici ithalinin
yapıldığını, söz konusu eşyaların bir kısmının planlandığı şekilde ihraç
ürünleriyle birlikte Almanya’ya ihraç edildiğini, bir kısmının ise Türkiye’de
bırakıldığını, Türkiye’de bırakılan eşyalar için 5.000-TL Almanya’daki D
firmasına kira ödendiğini varsayalım. Söz konusu eşyalardan Türkiye’de
bırakılanların, Türkiye’de bırakıldıklarının öğrenildiği tarihte (örneğin
01.03.2020 tarihinde) gümrük yükümlülüğü doğmuş olup, bahse konu eşyalar için
01.03.2020 tarihin itibaren kısmi muafiyet suretiyle geçici ithalat rejimi
uygulanır, Türkiye’de kaldığı her ay için toplam vergi tutarının % 3’ü gümrük
vergileri olarak tahsil edilir. Öte yandan, D firmasına ödenen 5.000-TL, D firması için bir menkul/gayrimenkul
kazancı olduğu için dar mükellefiyet kapsamında sorumlu sıfatıyla 2 nolu KDV
beyannamesi ve muhtasar beyanname ile ilgili vergi dairesine beyanda
bulunularak 5.000-TL üzerinden % 18 KDV ile % 10 stopaj ödenmesi gerekir
(Türkiye – Almanya arasında Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması gereki Gayri
Maddi haklarda ve gayrimaddi kazançlarda vergi oranı % 10 olduğu için).
Özel Nitelikteki Eşya: 1)
Aşağıda yer alan özel nitelikteki eşya için geçici ithalat izni verilir;
a) Mülkiyeti Türkiye Gümrük Bölgesi dışında
yerleşik bir kişiye ait olan ve kullanımı sonucunda elde edilen ürünün en az % 75'inin
Türkiye Gümrük Bölgesinden ihraç edilmesi koşuluyla, bu bölgede yerleşik kişiye
imalat işlerinde kullanılmak üzere gönderilen ölçme, kontrol, test araçları ve
benzeri diğer araçlar ile kalıp, çizim, taslak ve benzeri diğer araçlar.
b) Mülkiyeti Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik bir kişiye ait olan
ve bu kişi tarafından Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik bir
kişiye tamamı
ihraç edilecek ürünün imalatında kullanılmak üzere, bedelsiz gönderilecek özel
alet ve araçlar.
c) Test, deneme veya tanıtıma tabi tutulmak amacıyla gönderilen eşya,
ç) Test, deneme veya tanıtımın gerçekleştirilebilmesi için kullanılması
gereken eşya,
d) Niteliği gereği eşyanın reklamının yapılması veya eşyanın belirgin
özelliğinin tanıtılması amacıyla gönderilen eşya,
e) Test veya denemeye tabi tutulmayı içeren satış sözleşmesine konu eşya,
f) (c), (ç), (d) ve (e) bentlerinde belirtilen eşya, anılan bentlerde
belirtilen getiriliş amacı dışında başka bir amaçla kazanç elde etmek için
kullanılamaz (2009/15481 Sayılı Karar’ın 34.maddesi).
2009/15481 Sayılı Karar’ın 34.maddesinin
birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen test ve denemeye tabi tutulmak
amacıyla gönderilen eşyanın; Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından
Ar-Ge Merkezi Belgesi verilen firmalar tarafından geçici ithal edilmesi
durumunda 24 aya kadar tam muafiyet kapsamında geçici ithal edilmesi, diğer
firmalar tarafından geçici ithal edilmesi halinde ise 6 ay süreyle tam muafiyet
kapsamında geçici ithal edilmesi mümkündür. Söz konusu eşya için süre uzatımı
talebinde bulunulması durumunda, süre uzatım talebinin yetkilendirilmiş gümrük
müşaviri tarafından düzenlenecek GC1 kodlu tespit raporuna göre Gümrük
Yönetmeliğinin 380.maddesi kapsamında gümrük idaresince değerlendirilmesi, süre
uzatımının uygun bulunması halinde ek süre boyunca tam muafiyet uygulamasına
devam edilmesi gerekmektedir. Diğer taraftan, geçici ithalat rejimi kapsamında
test ve denemeye tabi tutulması sonucunda hasar gören, bozulan veya bir daha
kullanılamayacak hale gelen eşyanın, Gümrük Kanununun 164.maddesinin birinci
fıkrası çerçevesinde hazineye hiçbir masraf getirmeyecek şekilde gümrük
idaresinin gözetiminde imhası mümkün bulunmakta olup, imhası talep edilen söz
konusu eşyanın tahrip olmasının Kanunun 186.maddesinde belirtilen nedenlerden
kaynaklandığının kanıtlanması halinde gümrük yükümlülüğü doğmamaktadır (2009/15481 Sayılı Karar’ın 34.maddesi, Gümrükler Genel
Müdürlüğü’nün 2014/16 sayılı Genelgesi).
Örnek 9: Afyonkarahisar’ın Bayat ilçesinde, yöresel kök boya
kullanarak kilim dokuması/ üretimi yapan D firmasına Japonya’da mukim E firması
tarafından bedelsiz olarak yeni kilim dokuma tezgahları gönderildiğini,
gönderilen bu yeni dokuma tezgahlarıyla yıllık 15.000-m2 kilim üretildiğini ve
bu üretimin % 85’inin Japonya’daki E firmasına satıldığını/ihraç edildiğini
varsayalım. Söz konusu kilim dokuma tezgahlarının, ithalat vergilerinden tam
muafiyet suretiyle Türkiye’ye geçici ithalleri gerçekleştirilir.
Numuneler: 1) Üretilmiş belli bir mal grubunu temsil edecek ya
da üretilmesi planlanan eşyanın örnekleri niteliğinde olan numunelere geçici
ithalat izni verilir.
2) Ancak, tek bir şahıs tarafından getirilen aynı
cinsten fazla miktarda eşya ile tek bir şahsa gönderilen çok sayıda eşya numune
olarak değerlendirilmez.
3) Numuneler, Türkiye Gümrük Bölgesinde iken gösteri
amacı dışında, herhangi bir şekilde, başka bir amaçla kullanılamaz (2009/15481
Sayılı Karar’ın 35.maddesi).
Üretim Araçları ve Parçaları: 1) Tamir veya siparişe konu üretim
araçları veya bunların parçalarına, tamir veya teslim süresi boyunca
kullanılmak ve tamirci veya tedarikçi tarafından bedelsiz olarak gönderilmek
kaydıyla tam muafiyet suretiyle geçici ithalat rejimi uygulanır.
2) Birinci fıkrada belirtilen eşyanın geçici ithalat
rejimi altında kalabileceği süre altı (6) aydır (2009/15481 Sayılı Karar’ın 36.maddesi).
Sergilenmek Veya Satılmak Amacıyla Getirilen Eşya: 1) Sergi,
fuar, toplantı ve benzeri etkinliklerde gösterime ya da kullanıma sunulan eşya
için geçici ithalat izni verilir. Bu kapsamdaki eşyanın, işyerinde veya mağazalarda
düzenlenen satış veya özel amaçlı sergiler dışındaki genel bir sergi, fuar,
toplantı ve benzeri etkinliklerde gösterim ve kullanım amacıyla geçici ithal edilmesi ve bu amaç
doğrultusunda geçici ithal edileceğinin ilgili sergi veya fuar
organizasyonundan alınacak belge ile kanıtlanması gerekir. Bu tür etkinliklerde
gösterime ya da kullanıma sunulan eşyadan etkinlik süresince elde edilen eşya
da bu rejime tabi tutulmuş sayılır.
2) Alıcının yapacağı inceleme sonucuna bağlı olarak
satın alımına karar verilecek, numune olarak nitelendirilemeyecek eşyaya iki ay
süre ile geçici ithalat izni verilir.
3) Aşağıda yer alan ve sergilenmek veya satılmak
amacıyla getirilen eşyaya geçici ithalat izni verilir: a) Satılmak
amacıyla müzayedeye getirilen eski eşya. b) Olası bir satış amacıyla, sergilenmek üzere getirilen Ek- 8’deki listede yer alan sanat
eserleri, koleksiyon parçaları ve antikalar için geçici ithalat izni verilir (2009/15481 Sayılı Karar’ın 37.maddesi).
Yedek Parça, Aksesuar Ve
Ekipmanlar: İthalat vergilerinden tam
muafiyet suretiyle geçici ithaline
izin verilen eşyanın yenilenmesi, ayarı ve muhafazasına yönelik tamir ve bakım
için gerekli olan yedek parça, aksesuar ve ekipmanlara, geçici ithalat izni
verilir (2009/15481
Sayılı Karar’ın 38.maddesi).
Ekonomik Etkisi Olmayan Özel Bir Durumda Getirilen
Eşya: 1) Bu kapsamda tam muafiyetten yararlanamayan ve
önemli ekonomik etkisi olmayan eşyaya bir defaya mahsus olmak üzere tam
muafiyet suretiyle geçici ithalat izni verilir. Bu eşyaya verilecek süre
hiçbir koşulda üç ayı geçemez ve bu eşyaya ilişkin süre uzatım talepleri
karşılanmaz.
2) Genelkurmay Başkanlığı koordinesinde icra edilecek
eğitimlere katılacak NATO üyesi olmayan ülkelere ait eşyaya Genelkurmay
Başkanlığınca talep edilen süre kadar geçici ithalat izni verilir. Eğitimlerde
kullanılan ve sarf edilen eşyanın ayniyeti aranmaz (2009/15481 Sayılı Karar’ın
39.maddesi).
Geçici
İthalat Rejiminden Yararlandırılmayacak Eşya: Aşağıda belirtilen eşya,
tam muafiyetten yararlandırılmayacağı gibi kısmi muafiyetten de
yararlandırılmaz. Bu eşyalar;
a) Türkiye'ye
ithali yasak olan eşya.
b)
Tüketilebilir nitelikteki eşya.
c)
Ayniyet tespitinin yapılması mümkün olmayan eşya.
ç) Ülke
ekonomisine zarar verebileceği Bakanlıkça belirlenecek eşyalardır (2009/15481 Sayılı Karar’ın 40.maddesi).
Tam Muafiyet Suretiyle Geçici
İthalatta Teminat: 1) Tam muafiyet suretiyle geçici ithal
edilecek eşyadan ithalat vergilerini karşılayacak tutarda teminat aranır.
2) Ancak, Kanunun 202.maddesi hükmü
uyarınca; a) Sözlü beyana konu olan eşya,
b) Yazılı beyana konu olan; 1. Türkiye Gümrük Bölgesinde meydana gelen kriz hali nedeniyle bir
kamu kuruluşu adına veya kamu kuruluşları tarafından yetkili kılınan kuruluşlar
adına gönderilen yardım malzemeleri, 2. Hava, deniz veya demiryolu şirketlerine
veya posta idarelerine ait olan ve bunlar tarafından uluslararası trafikte
kullanılmak üzere üzerleri ayırt edici biçimde işaretlenmiş malzeme, için
teminat aranmaz (2009/15481
Sayılı Karar’ın 41.maddesi).
Geçici İthalat Rejimine Tabi
Tutulan Ev Eşyasının Serbest Dolaşıma Girişi: Eşyanın geçici ithalat rejimi altında
kaldığı süre de dahil olmak üzere konutun en az bir yıl süreyle kiralanması
veya satın alınması halinde, 18.maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde yer
alan süre şartı -(Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik bulunan gerçek
kişilerin Türkiye Gümrük Bölgesinde edindikleri konutlarda kullanmak üzere
getirdikleri kullanılmış ev eşyasının gümrük vergilerinden muaf olarak serbest
dolaşıma girişine bir defa ile sınırlı olmak üzere izin verilir. Bu kişilerin,
Türkiye’ye son giriş tarihinden geriye doğru en az yirmi dört ay süre ile
sürekli olarak Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik olmaları gerekir.
Türkiye’ye son giriş tarihinden geriye doğru bir yılda yüz seksen beş güne
kadar yurtta bulunmak süreklilik halini bozmaz. Türkiye Gümrük Bölgesi
dışında son on yıl içinde en az beş yıl ikamet eden gerçek kişiler için
yerleşim yerlerine ilişkin bu süre şartı aranmaz.)- aranmaksızın eşyanın gümrük vergilerinden muaf olarak serbest dolaşıma
girişine izin verilir (2 sayılı Gümrük
Muafiyet Tebliği’nin 17, 18 ve 19.maddeleri).
Örnek 11: Türkiye
Gümrük Bölgesi dışında yerleşik bulunan gerçek kişilerin Türkiye Gümrük
Bölgesinde edindikleri (En az bir yıllığına kiralanması veya satın alınması
şartıyla) konutlarda kullanmak üzere getirdikleri kullanılmış ev eşyasının
gümrük vergilerinden muaf olarak serbest dolaşıma girişine bir defa ile sınırlı
olmak üzere izin verilir. Bu kişilerin, Türkiye’ye son giriş tarihinden geriye
doğru en az yirmi dört ay süre ile sürekli olarak Türkiye Gümrük Bölgesi
dışında yerleşik olmaları gerekir. Türkiye’ye son giriş tarihinden geriye doğru
bir yılda yüz seksen beş (185) güne kadar yurtta bulunmak süreklilik halini
bozmaz. Türkiye Gümrük Bölgesi dışında son on yıl içinde en az beş yıl ikamet
eden gerçek kişiler için yerleşim yerlerine ilişkin bu süre şartı aranmaz.
Geçici İthal Eşyası İçin İzin Hak Sahibi Tarafından
Yapılamayacak İşlemler: Geçici
ithalat rejimi kapsamındaki eşya kiralanamaz, ödünç verilemez, devredilemez,
bir başkasının kullanımına bırakılamaz ve satılamaz (2009/15481 Sayılı
Karar’ın 43.maddesi).
Süre: Bu Kısım uyarınca geçici ithalat rejimi kapsamında
Türkiye Gümrük Bölgesine girecek eşya, bu Kısımda belirlenen süre kadar Türkiye
Gümrük Bölgesinde kalabilir. Belirlenen bir süre bulunmaması durumunda, bu
süre, geçici ithalatın amacı, eşyanın kullanım yeri dikkate alınarak Bakanlıkça
belirlenir. Ancak, verilecek bu süre Kanunun 130.maddesinin üçüncü fıkrasında
belirtilen usul ve esaslar uyarınca uzatılmış süreler hariç, hiçbir koşulda
yirmidört (24) ayı geçemez (2009/15481 Sayılı Karar’ın 44.maddesi).
B) İthalat Vergilerinden Kısmi Muafiyet
Suretiyle Geçici İthalat İşlemleri
4458 sayılı Gümrük Kanununun
79.maddesinde geçici ithalat rejimi, şartlı muafiyet düzenlemelerinden biri
olarak sayılmış, 81.maddesinin ikinci fıkrasında ise; eşyanın bir şartlı
muafiyet düzenlemesine tabi tutulabilmesinin söz konusu eşya için tahakkuk
edebilecek her türlü gümrük vergilerine karşılık teminat verilmesi şartına
bağlı olduğu, Gümrük Yönetmeliğinin 495.maddesinde ise teminatın nakit olarak
da kabul edilebileceği hüküm altına alınmıştır. Gümrük Kanununun 134.maddesinin
birinci fıkrasında; İthal eşyası için gümrük yükümlülüğü doğduğunda, gümrük
vergileri tutarının, geçici ithalat rejimine ilişkin beyanda bulunulduğu
tarihte söz konusu eşyaya ait vergi oranı ve diğer vergilendirme unsurlarına
istinaden tespit edileceği, Gümrük Yönetmeliği’nin geçici ithal edilen eşyanın
serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutulması halinde eşyaya uygulanacak
işlemleri düzenleyen 386.maddesinin birinci fıkrasında ise; kısmi muafiyet
suretiyle geçici ithaline izin verilen eşyanın serbest dolaşıma giriş rejimine
tabi tutulması durumunda, Kanunun 133.maddesi uyarınca tahsil edilen miktar
dışında kalan ithalat vergilerinin alınması gerektiği hüküm altına alınmıştır.
Bu kapsamda, kısmi muafiyet suretiyle geçici ithal edilen eşyanın 4053 rejim
kodu ile serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutulması durumunda, geçici
ithalat rejimine ilişkin gümrük beyannamesinin tescil tarihindeki vergi oranı
ve diğer vergilendirme unsurlarına göre gümrük vergileri tutarının hesaplanarak
tespit edilen gümrük vergileri tutarından Gümrük Kanununun 133.maddesi uyarınca
tahsil edilen vergilerin düşülmesi ve kalan vergi borcunun eşyanın geçici
ithali sırasında nakit olarak tahsil edilen teminattan mahsup edilmesi gerekir (Gümrük Kanunu’nun 134.maddesi, Gümrükler Genel
Müdürlüğü’nün 13.06.2016
/16647456 tarih ve sayılı tasarruflu yazısı).
Örnek
1: Kapadokya’da turizm sektöründe faaliyet
gösteren G firmasının, Almanya faaliyet gösteren H firmasından 35.000-TL’ye uçan balon
kiraladığını ve kira bedelinin peşin ödendiğini, söz konusu eşyanın 01.01.2020
tarihinde SDGB ile ilgili gümrük idaresine beyan edildiğini, eşyaya (balona)
tekabül eden gümrük vergileri toplamının 100.000-TL olduğunu ve 6 aylık vergi
tutarı olan 18.000-TL’nin peşin alınarak, geriye kalan 82.000.TL’nin ise
teminata bağlandığını, daha sonra söz konusu eşyanın kati ithalatına karar
verilerek 20.07.2020 tarihinde ithalatın gerçekleştirildiğini varsayalım. Bu
durumda geriye kalan 82.000.TL gümrük vergileri tahsil edilerek söz konusu
balonun kati ithali gerçekleştirilir. Öte yandan, H firmasına ödenen 35.000-TL,
H firması için bir menkul/gayrimenkul kazancı olduğu için dar mükellefiyet
kapsamında sorumlu sıfatıyla 2 nolu KDV beyannamesi ve muhtasar beyanname ile
ilgili vergi dairesine beyanda bulunularak 35.000-TL üzerinden % 18 KDV ile %
10 stopaj ödenmesi gerekir (Türkiye – Almanya arasında Çifte Vergilendirmeyi
Önleme Anlaşması gereki Gayri Maddi haklarda ve gayrimaddi kazançlarda vergi
oranı % 10 olduğu için).
-
Mülkiyeti, Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik bir kişiye ait olan ve 131.madde
uyarınca konulmuş hükümlere tabi olmayan veya söz konusu hükümlere tabi olmakla
birlikte, tam muafiyet suretiyle geçici ithalat iznine ilişkin hükümlerde
öngörülen koşulları taşımayan eşyanın, kısmi muafiyet uygulanması suretiyle
geçici ithalat rejiminden yararlanması mümkündür. Kısmi muafiyet suretiyle geçici ithalat rejiminden yararlandırılmayacak
eşyaya ilişkin liste Cumhurbaşkanınca belirlenir (Gümrük Kanunu 132.madde).
- Gümrük Kanunu’nun 134.maddesi
çerçevesinde kısmi muafiyet suretiyle geçici ithal edilen eşyanın serbest
dolaşıma giriş rejimine tabi tutulması halinde, eşya bedelinin geçici ithalat
rejimine ilişkin verilen gümrük beyannamesinin tescil tarihinden sonra ödenmesi
durumunda, Gümrükler
Genel Müdürlüğü’nün 2011/16, 2013/6
ve 2017/20 sayılı Genelgeleri kapsamında, (8/4/2015 Tarihli ve 2015/7511 Sayılı
Kararnamenin Eki Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu Kesintileri Hakkında Karar
eki “Vadeli İthalatında
KKDF Kesintisi Oranı % 0 ‘Sıfır’ Olarak Belirlenen Mallar Listesi”nde – ‘Liste
1’de belirtilen GTİP’ler hariç) KKDF tahakkuk ve tahsili, ayrıca hesaplanan
KKDF tutarı üzerinden varsa ÖTV ile bunlara (KKDF + ÖTV tutarına) tekabül eden
KDV’nin tahsili gerekir.
Örnek
2: Birinci örneğimizdeki eşyanın (uçan balonun)
kıymetinin 25.000-EUR olduğunu ve G firması tarafından 20.07.2020 tarihinde
kati ithalata tabi tutulmasına karar verildiğini ve aynı tarihte ilgili
SDGB’nin tescil edildiğini fakat eşya (Uçan balon) bedeli olan 25.000-EUR’nun
bir ay sonra (01.08.2020 tarihinde) yurt dışına transfer ettiğini varsayalım.
Eşya bedeli olan 25.000-EUR serbest dolaşıma giriş beyannamesinin tescil tarihi
olan 20.07.2020 tarihinden sonra 01.08.2020 tarihinde yurt dışına transfer
edildiği için Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 2011/16, 2013/6 ve 2017/20 sayılı
Genelgeleri kapsamında (8/4/2015 Tarihli ve 2015/7511 Sayılı Kararnamenin Eki
Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu Kesintileri Hakkında Karar eki “Vadeli
İthalatında KKDF Kesintisi Oranı % 0 ‘Sıfır’ Olarak Belirlenen Mallar
Listesi”nde – ‘Liste 1’de belirtilen GTİP’ler hariç) KKDF tahakkuk ve tahsili,
ayrıca hesaplanan KKDF tutarı üzerinden varsa ÖTV ile bunlara (KKDF + ÖTV
tutarına) tekabül eden KDV’nin tahsili gerekir.
- Kanunun
181.maddesi gereğince kısmi muafiyet suretiyle geçici ithalatta gümrük
yükümlülüğü, geçici ithalat için verilecek gümrük beyannamesinin tescil
tarihinde başladığından, geçici ithaline izin verilen eşyanın serbest dolaşıma
giriş rejimine tabi tutulması durumunda, gümrük vergilerinin tutarı, geçici
ithalat rejimine ilişkin beyannamenin tescil tarihinde söz konusu eşyaya ait
vergi oranı, döviz kuru, ödeme şekli ve diğer vergilendirme unsurları dikkate
alınarak hesaplanır ve Kanunun 133.maddesi uyarınca tahsil edilen miktar
düşüldükten sonra kalan kısım (ithalat vergileri) tahsil edilir. Ayrıca, Geçici
ithalat rejimine tabi tutulan eşyanın serbest dolaşıma giriş rejimine tabi
tutulması durumunda, söz konusu eşyalar için daha önce uygulanmayan ticaret
politikası önlemlerinin uygulanması ile eşyanın ithali için öngörülen diğer
işlemlerin tamamlanması gerekir.
Diğer
bir değişle; Geçici ithal edilen eşyanın yurt dışı
edilmesi ya da gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulması için
dış ticaret mevzuatı ve/veya sair mevzuat hükümleri gereğince ibraz edilmesi
gereken uygunluk belgesi, kontrol belgesi, ithal lisansı, izin yazısı, gözetim
belgesi, tahlil raporu gibi belgelerin alınması ya da buna ilişkin işlemlerin
yerine getirilmesi gerekir. Geçici ithalat rejimine tabi tutulan eşyanın
serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutulması durumunda ticaret politikası
önlemlerinin uygulanması ve eşyanın ithali için öngörülen diğer işlemlerin
tamamlanması gerekir. Kanunun 238 ve 241.maddeleri uyarınca cezai işlem
uygulanması, Kanunun 207.maddesi hükümleri saklı kalmak kaydıyla, yukarıdaki
fıkralar hükümlerine göre işlem yapılmasına engel teşkil etmez (Gümrük
Kanunu 133 ve 134.maddesi, Gümrük Yönetmeliği 380 ve 386.maddesi).
- Kısmi muafiyet suretiyle geçici
ithalat rejimine tabi tutulan eşyadan her ay için alınacak ithalat vergileri;
Geçici ithalat rejimine ilişkin beyannamenin tescil tarihinde, söz konusu
eşyanın serbest dolaşıma girmiş olması halinde alınacak vergiler tutarının %
3'ü olarak tespit edilir. Söz konusu vergiler eşyanın bu rejimden
yararlandığı her ay için alınır ve bir aydan daha az süreler tam ay olarak
değerlendirilir. Alınacak ithalat vergileri tutarı, uygulanacak faizler
hariç olmak üzere, söz konusu eşyanın geçici ithalat rejimine tabi tutulduğu
tarihte serbest dolaşıma girmesi halinde alınacak vergilerin toplamını aşamaz.
Geçici ithalat rejiminden kaynaklanan hak ve yükümlülüklerin Gümrük Kanunu’nun
83.maddesi uyarınca devri halinde, yeni hak sahibi rejime ilişkin kalan süreyi
130.maddenin 3.fıkrası hükmü saklı kalmak üzere kullanabilir. Bahse konu devir
işleminin aynı ay içerisinde, rejimi kısmi muafiyetle kullanmasına izin
verilmiş iki kişi arasında gerçekleştirilmesi halinde, ilk hak sahibi söz
konusu ayın tamamı için tahakkuk eden ithalat vergileri tutarını ödemekle
yükümlüdür (Gümrük Kanunu 133.madde).
Örnek
3: Erzurum Palandöken Kayak Merkezi’nde faaliyet
gösteren H firmasının, 01.01.2020 tarihinde İsviçre’de bulunan K firmasından 100
günlüğüne 2.000-EUR karşılığında çeşitli kayak malzemeleri kiraladığını, kira
bedelinin peşin ödendiğini, bahse konu eşyaların 15.01.2020 tarihinde
Türkiye’ye getirildiğini ve toplam gümrük vergi ve resimlerinin 30.000-TL
olduğunu varsayalım. Söz konusu eşyalar için ilgili gümrük idaresince SDGB
tanzim edilerek 100 güne (dört aya - eksik günler aya tamamlanır) tekabül eden
1.200-TL gümrük vergilerinin peşin tahsili ve geriye kalanı için teminal
alınarak kısmi muafiyet şeklinde eşyaların ithali gerçekleştirilir. Öte yandan, K firmasına ödenen 2.000-EUR, K
firması için bir menkul/gayrimenkul kazancı olduğu için dar mükellefiyet kapsamında
sorumlu sıfatıyla 2 nolu KDV beyannamesi ve muhtasar beyanname ile ilgili vergi
dairesine beyanda bulunularak 2.000-EUR karşılığı TL üzerinden % 18 KDV ile %
10 stopaj ödenmesi gerekir (Türkiye – İsviçre arasında Çifte Vergilendirmeyi
Önleme Anlaşması gereki Gayri Maddi haklarda ve gayrimaddi hak kazançlarında
vergi oranı % 10 olduğu için).
- Kullanılmış veya yenileştirilmiş olarak ithal
edilebilecek eşyanın ithal iznine dair usul ve esaslar, 2019/9 sayılı
Kullanılmış veya Yenileştirilmiş Eşya İthalatına İlişkin Tebliğ (İthalat:
2019/9) ile düzenlenmiş olup, söz konusu İthalat Tebliğinin 3. Maddesine
göre; 1) Ek-1’de yer alan listede G.T.İ.P’leri belirtilen
kullanılmış veya yenileştirilmiş eşyanın; a) Karşısında birim CIF
kıymeti belirtilmeyenlerin, b) Karşısında gösterilen birim CIF kıymetine
eşit veya daha fazla birim CIF kıymete (diğer yurt dışı giderler kalemi dâhil)
haiz olanların, c) Yatırım teşvik belgesi kapsamında olanlarının
karşısında gösterilen birim CIF kıymetine bakılmaksızın, serbest dolaşıma giriş
rejimi kapsamında yapılan ithalatına, İthalat Rejim Kararının 2 nci ve 7.maddeleri
çerçevesinde izin verilmiştir.
2) Ek-1’de yer alan listede G.T.İ.P’leri belirtilen kullanılmış veya
yenileştirilmiş eşyanın; a) Yatırım teşvik belgesi kapsamında
olmayanların karşısında gösterilen birim CIF kıymetinden (diğer yurt dışı
giderler kalemi dâhil) daha az birim CIF kıymete haiz olanlarının, b)
Belirlenen yaş kriterinin üzerinde olanların, ithalatına izin verilmez.” Söz konusu
Tebliğ maddesinden Ek-1 listede yer alan kullanılmış veya yenileştirilmiş
eşyanın serbest dolaşıma giriş rejimi kapsamında yapılan ithalatında
karşılarında gösterilen birim CIF kıymetinden daha az birim CIF kıymete haiz
olmaları durumunda ithaline izin verilmeyeceği anlaşılmaktadır. Kısmi muafiyet
suretiyle yapılan geçici ithalatta, geçici ithal eşyasının serbest dolaşıma
girişmiş olması halinde alınacak vergiler tutarının % 3’ü tahsil edildiğinden
ve serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutulan eşyanın gümrük vergilerinin
hesaplanmasında esas alınacak kıymet hangi usullere göre belirleniyor ise kısmi
muafiyet suretiyle geçici ithalat rejimine tabi tutulan eşyadan her ay için
alınması gereken % 3 verginin hesaplanmasında da aynı usullerin esas alınması
gerektiğinden; 2019/9 Sayılı İthalat Tebliği Ek-1 Liste kapsamı kullanılmış
veya yenileştirilmiş eşyanın kısmi muafiyet suretiyle geçici ithalinde
karşılarında gösterilen birim CIF kıymetinin dikkate alınması gerekir (Gümrükler
Genel Müdürlüğü’nün 23.01.2019/40844740
Tarih ve Sayılı Tasarruflu Yazısı).
Not: Kullanılmış Veya Yenileştirilmiş
Olarak İthal Edilebilecek Eşya Hakkında Ayrıntılı Bilgi Almak İsteyenler; 23.07.2019 tarihinde ‘Muhasebetr’
sitesinde yayınlanan “Eski, Kullanılmış ve/veya Yenileştirilmiş Eşyanın, Yurt
Dışı Müteahhitlik ve Teknik Müşavirlik Hizmetleri Kapsamında Yurtdışında
Kullanılan Makina ve Teçhizat İle İşyeri Nakli Suretiyle Sermaye Malları ve
Diğer Malzemelerin Türkiye’ye İthali” isimli makalemize başvurabilirler.
- 4458 sayılı Gümrük Kanunun
181.maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde kısmi muafiyet suretiyle geçici
olarak ithal edilen eşyaya ilişkin gümrük yükümlüğünün başladığı tarih
belirtilmekte olup; Anılan Kanunun 182 ilâ 184.maddelerinde yer verilen ve
gümrük yükümlülüğünü doğuran fiillerin işlenmesi halinde 207.madde
uyarınca belirlenecek gecikme zammı oranında faizin tahsil edileceği
belirtilmektedir (Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 17.06.2015/
8605362 Tarih ve Sayılı Tasarruflu Yazısı).
- Bilindiği üzere, 7/4/2004 tarihli
25426 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan 5108 sayılı Geçici İthalat
Sözleşmesinin Onaylanmasına Dair Kanun ile İstanbul Sözleşmesi adıyla anılan
Geçici İthalat Sözleşmesinin çekincelerle birlikte onaylanması uygun
bulunmuştur. Sözleşmenin Ek A’sı ile geçici kabul belgeleri, Ek B-D'si ile
geçici ithalat rejimi kapsamı eşya ve Ek E'si ile ithalat vergi ve
resimlerinden kısmi muafiyetle ithal edilen eşya düzenlenmiştir. Sözleşmenin
Geçici Kabul Belgelerine İlişkin Ek A'sının 2.maddesi ile geçici olarak ithal
edilen eşya için (taşıma araçları dahil) ulusal gümrük belgeleri yerine ve
teminatı olmak üzere geçici ithalat belgelerinin (ATA Karnesi ve CPD Karnesi)
kabul edilmesi öngörülmüştür. 21/3/2005 tarihli 25762 sayılı Resmi Gazete'de
yayınlanan 4 Seri Nolu Gümrük Genel Tebliğinde (Geçici İthalat) Geçici İthalat
Sözleşmesi ve Ekleri kapsamında Türkiye'ye ATA Karneleri ile geçici olarak
ithal edilebilecek eşyaya ilişkin bilgilere yer verilmiş ve ATA Karnelerine
gümrük idarelerince yapılacak işlemler belirlenmiştir. Tebliğin 3.maddesi ile
Geçici İthalat Sözleşmesinin maddede sayılan 10 adet ekinde belirtilen eşya
için Sözleşmenin Geçici Kabul Belgelerine İlişkin Ek A'sına uygun olarak düzenlenmiş
olan ATA Karnesinin kabul edileceği belirtilmiştir. 4 seri nolu Gümrük Genel Tebliğinin (Geçici İthalat) 3 üncü maddesinde
Geçici İthalat Sözleşmesinin Ek E'si sayılmamış olmakla birlikte Sözleşmenin
Geçici Kabul Belgelerine İlişkin Ek A'sının 2.maddesine istinaden kısmi
muafiyet suretiyle geçici ithalatta gümrük beyannamesi olarak ATA Karnesinin
kabul edilmesi ve 4458 sayılı Gümrük Kanununun 133.maddesi uyarınca her ay için
ithalat vergilerinin % 3'ünün tahsili ile bakiye tutar için de ATA Karnesinin
teminat olarak kabulü uygun bulunmuştur (Gümrükler
Genel Müdürlüğü’nün 2012/11 Sayılı Genelgesi).
Kısmi Muafiyet Suretiyle Geçici İthalatta Teminat; Kanunun 133.maddesi hükümleri çerçevesinde
kısmi muafiyet suretiyle geçici ithalat rejimine tabi tutulan eşya için her ay
itibarıyla alınacak ithalat vergileri tutarının % 3’ü dışında kalan tutar için
teminat aranır (2009/15481 Sayılı Karar’ın 42.maddesi).
- Gümrük Kanunu’nun 202.maddesi uyarınca Cumhurbaşkanlığı Kararında
teminat aranmayacağı belirtilen eşya hariç, geçici ithalat eşyasından teminat
alınır. Kanunun 133.maddesi hükümleri çerçevesinde kısmi muafiyet suretiyle
geçici ithalat rejimine tabi tutulan eşya için her ay itibariyle alınacak
ithalat vergileri tutarının yüzde üçü (% 3) dışında kalan tutar için Kanunun 81.maddesi
uyarınca teminat alınır. Teminat, eşya ile ilgili ithalat vergilerini garanti
altına almak amacıyla rejime giriş gümrük idaresince alınır (Gümrük
Yönetmeliği 385.madde).
- 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 3.maddesinin 8.bendinde,
"gümrük vergileri" ve 9.bendinde "ithalat vergileri"
tanımlanmıştır. Aynı Kanunun 133.maddesi ile kısmi muafiyet suretiyle Geçici
İthalat Rejimine tabi tutulan eşyadan her ay için alınacak ithalat vergilerinin
nasıl belirleneceği ve 181.maddesi ile de söz konusu eşyanın gümrük
yükümlülüğünün ne zaman doğacağı düzenlenmiştir. Anılan Kanun
hükümlerine göre; Serbest
Dolaşıma Giriş Rejimine tabi tutulan eşyanın gümrük vergilerinin
hesaplanmasında esas alınacak kıymeti hangi usullere göre belirleniyor ise
kısmi muafiyet suretiyle Geçici İthalat Rejimine tabi tutulan eşyadan her ay
için alınması gereken % 3 verginin hesaplanmasında da aynı usullerin esas
alınması gerekir (Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 2009/9 Sayılı
Genelgesi).
- Geçici ithalat rejimi kapsamında ithal edilen eşyanın
yeniden ihraç edilmesi ya da serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutulması
durumunda alınan teminat iade edilir. Geçici ithalat rejimi kapsamında ithal
edilen eşyanın izin hak sahibi veya temsilcisi tarafından yeniden ihracından
sonra teminatın çözülmesi için giriş işlemini yapan gümrük idaresine dilekçe
ile başvurulması gerekir. Bu istek üzerine, geçici ithalat ve yeniden ihracat
beyannameleri incelenerek, giren eşyanın şartlarına uygun olarak yeniden ihraç
edildiğinin anlaşılması durumunda bu eşyaya ilişkin teminat çözülür. Nakit
teminat dışında teminat verilmiş ise 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 207.maddesi
gereği şartlı muafiyete ilişkin beyannamenin (rejime giriş beyannamesinin)
tescil tarihinden başlamak üzere, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü
Hakkında Kanunun 51.maddesine göre tespit edilen gecikme zammı tahsil edilir. İndirimli
teminat verilmiş ise Gümrük Kanunu’nun 207.maddesi gereği gecikme zammı,
teminatın nakit verilen kısmı dışında kalan kısım ile teminat verilmeyen kısmın
tümü için uygulanır ve eşyaya ilişkin teminat çözülür (Gümrük Kanunu 207.madde, Gümrük
Yönetmeliği 388.madde).
Örnek 4: Afyon’un Sandıklı ilçesinde patates üretimi yapan X
firmasının, Hollanda’da faaliyet gösteren Y firmasından iki aylık süreyle
patates sökme makinesi kiraladığını, söz konusu makinenin nakdi teminata
bağlandığını ve Türkiye’ye geçici ithalinin gerçekleştirildiğini, patates hasat
dönemi bitince de bahse konu makinenin Hollanda’ya geri gönderildiğini/ihraç
edildiğini varsayalım. Söz konusu eşyaya ilişkin geçici ithalat ve yeniden
ihracat beyannameleri incelenerek, giren eşyanın şartlarına/ayniyatına uygun
olarak yeniden ihraç edildiğinin anlaşılması durumunda eşyaya ilişkin teminat
çözülür.
- 1) Yazılı, sözlü veya başka tasarruf yoluyla beyan edilerek
geçici ithal edilen eşya, tekrar aynı şekilde beyan edilmek suretiyle yeniden
ihraç edilir.
2) Beyanın yazılı olarak yapılması halinde, izin hak
sahibi/temsilcisi tarafından gümrük beyannamesi verilir.
3) Bu beyannamelerin işlemleri ihracat rejimi hükümlerine
göre yapılır. Bu beyannamelerde yeniden ihraç eşyasına ilişkin hususlardan
başka geçici olarak ithal edildiği gümrük idaresi ve geçici ithalata ilişkin
beyannamenin tescil tarih ve sayısına yer verilir. Geçici ithalata ilişkin
beyannamenin bir örneği ihracata ilişkin beyannameye eklenir.
4) Bir ihracat beyannamesi ile ihraç edilecek eşyanın
kabını teşkil eden ambalajlar çeşitli geçici ithal beyannameleri ile ithal
edilmiş ise, yeniden ihraç edilecek ambalaja ait geçici ithal beyannamelerinin
tarih ve sayısı ve rejime giriş gümrük idareleri ile her beyannameden mahsubu
istenilen miktar ihracatçı tarafından ayrıntılı olarak ihracat beyannamelerinde
belirtilir veya bu bilgilerin yer aldığı bir liste beyannameye eklenir.
5) Muayene ile görevli memurlar yeniden ihraç sırasında
eşyanın ilk giriş ayniyetine uygun olup olmadığını tespit eder ve ihracat
beyannamelerine ayniyetine uygun olduğu hakkında onaylı ve imzalı şerh verir.
Onaylanmış kişi statü belgesi veya yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası
sahipleri için ayniyet tespitine ilişkin farklı düzenlemeler yapmaya Bakanlık
yetkilidir.
6) Geçici ithalat rejimine tabi tutulan ve ek süreler dahil
yurtta kalma süresi aşılarak yurt dışı edilmek istenen eşyanın; a)
Süresi içinde ek süre talep dilekçesinin ilgili gümrüğün kaydına alındığının
belgelendirilmesi koşuluyla, süreye ilişkin talebin sonuçlandırılması
beklenilmeden ve geçici ithalat izni verilen eşya için tahakkuk ettirilen
vergiler karşılığı alınan teminat iade edilmeksizin, b) Süresi içinde ek
süre talebinde bulunulmadığı ya da bunun belgelendirilemediği durumlarda,
Kanunun 238 ve 241.maddeleri uyarınca alınması gereken cezaların tahsil
edildiğinin veya teminata bağlandığının anlaşılması halinde, yurt dışına
çıkışına izin verilir.
7) Geçici ithal edilen eşyanın yeniden ihracına ilişkin 1
ila 6.fıkra hükümleri, geçici ithal edilen eşyanın başka bir gümrükçe
onaylanmış işlem veya kullanıma tabi tutulması halinde de uygulanır (Gümrük
Yönetmeliği 387.madde).
SONUÇ
Türkiye'ye
ithali yasak olan eşya, tüketilebilir nitelikteki eşya, ayniyet tespitinin
yapılması mümkün olmayan eşya ile ülke ekonomisine zarar verebileceği
Bakanlıkça belirlenecek eşya tam muafiyetten ve kısmi muafiyetten yararlandırılmaz.
İthalat
vergilerinden tam muafiyet suretiyle geçici ithaline izin verilen eşyanın
yenilenmesi, ayarı ve muhafazasına yönelik tamir ve bakım için gerekli olan
yedek parça, aksesuar ve ekipmanlara da geçici ithalat izni verilir. Geçici ithalat rejimi kapsamındaki eşya
kiralanamaz, ödünç verilemez, bir başkasının kullanımına bırakılamaz ve
satılamaz. Geçici ithaline izin verilen eşya, rejim altında kaldığı süre içinde
giriş ayniyetine ve tahsis amacına uygun olarak tahsis edildiği yerde
kullanılmak zorundadır. Rejim kapsamındaki eşya, giriş ayniyetini korumaya
yönelik olağan bakım faaliyetleri dışında başka bir işleme tabi tutulamaz.
Geçici ithalat süresi, Kanunun 130.maddesinin
üçüncü fıkrasında belirtilen usul ve esaslar uyarınca -uzatılmış süreler hariç-, hiçbir
koşulda yirmidört (24) ayı geçemez.
İthal
eşyasının yeniden ihraç edilmesi veya gümrükçe onaylanmış yeni bir işlem veya
kullanıma tabi tutulması için gerekli süreler, izin verilen kullanımın amacına
uygun olacak şekilde Ticaret Bakanlığı’nca belirlenir. 131.madde uyarınca
tespit edilecek özel süreler saklı kalmak üzere, eşyanın geçici ithalat rejimi
altında kalma süresi azami yirmidört (24) aydır.
- Kısmi
muafiyet suretiyle geçici ithalat rejimine tabi tutulan eşyadan her ay için
alınacak ithalat vergileri, geçici ithalat rejimine ilişkin beyannamenin tescil
tarihinde, söz konusu eşyanın serbest dolaşıma girmiş olması halinde alınacak
vergiler tutarının % 3'ü olarak tespit edilir. Söz konusu vergiler eşyanın bu
rejimden yararlandığı her ay için alınır ve bir aydan daha az süreler tam ay
olarak değerlendirilir. Alınacak ithalat vergileri tutarı, uygulanacak faizler
hariç olmak üzere, söz konusu eşyanın geçici ithalat rejimine tabi tutulduğu
tarihte serbest dolaşıma girmesi halinde alınacak vergilerin toplamını aşamaz.
Kerim ÇOBAN
Yetkilendirilmiş Gümrük Müşaviri
KAYNAKÇA:
· 4458
sayılı Gümrük Kanunu.
· Gümrük
Yönetmeliği.
· 4458 Sayılı Gümrük Kanunu’nun Bazı maddelerinin Uygulanması
Hakkında 2009/15481 Sayılı Karar.
· 06.06.2017
tarih ve 30088 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 2 Seri Nolu Gümrük Muafiyeti
Tebliği.
· 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu.
· Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği.
· 488
sayılı Damga Vergisi Kanunu.
· 492
sayılı Harçlar Kanunu.
· 193
sayılı Gelir Vergisi Kanunu.
· 5520
sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu.
· Risk
Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü’nün 2016/18 Sayılı Genelgesi.
· Gümrükler
Genel Müdürlüğü’nün 2009/9, 2009/33, 2009/118, 2009/122, 2010/10, 2011/31, 2013/6,
2014/1, 2014/16, 2015/24, 2018/8, 2018/17, 2019/9 Sayılı Genelgeleri.
