"Bir Devlet ki! Gümrük işlerini, vergilerini, ülkenin ve milletin ihtiyaçlarına göre düzenlemekten alı konulmuştur. Böyle bir devlete elbette bağımsız devlet denemez."

Gümrük Mevzuatının Eşya Listeleri

Tarih: 2.06.2021 17:40:00 - Görüntülenme: 2838

            Gümrükte dönüp dolaşır hemen her şey gelir bir yere dayanır. Burası eşyanın uluslararası kimliği olan oniki rakamlı bilgidir. İstatistik pozisyonlarına bölünmüş Türk Gümrük Tarife Cetveline dayanan bu bilgiler belli konu başlıkları altında listelenerek dış ticaret mevzuatının çatısını oluşturmaktadır. İdari kararların hayat bulduğu gümrük eşya listelerini 4458 sayılı Gümrük Kanuna bağlı olarak yayımlanan Gümrük Yönetmeliğinde, İthalat Rejim Kararında ve diğer Kararnamelerde görmekteyiz.

Örnek olarak Varış Öncesi Gümrük İşlemleri uygulamasındaki liste gösterilebilir. Çağdaş uygulamalarla benzer şekilde gümrük idareleri usul ve formalitelerin mümkün olduğunca basitleştirilmesi adına gümrük işlemlerinin yürürlükteki hükümlere uygun olarak yürütülmesinde basitleştirilmiş usulleri uygulamaktadır. Serbest dolaşıma giriş ve dahilde işleme rejimi kapsamında denizyolu konteyner taşımacılığı veya havayolu taşımacılığı ile Türkiye Gümrük Bölgesine gelen yerli üretimde girdi olarak kullanılabilecek eşyanın ilgili rejime giriş işlemlerinin Türkiye Gümrük Bölgesine gelişinden önce başlanabilmesine  ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir.

Varış Öncesi Gümrük İşlemlerine yararlanacak eşya Ticaret Bakanlığı Gümrükler Genel Müdürlüğünce belirlenerek Bakanlık internet sitesinde de duyurulmaktadır. İzin kapsamında ithal edilen eşyanın üretim ve/veya imalatta kullanılacağına dair taahhüt verilmesi ön koşullar arasında yer almaktadır.  Tebliğ kapsamı eşyanın gümrük beyannamesine konu edilebilmesi için tescil edilmiş statüde bir özet beyanın bulunması gereklidir. Kolaylıktan yararlanacak eşyaya ilişkin ise bir takım şartların bir arada olması gerekmektedir. Eşya tescil edilecek gümrük beyannamesinin özet beyanın ilgili satırında yer alan eşyanın tamamını kapsaması gerekmektedir. Varış Öncesi Gümrükleme izni kapsamında tescil edilecek gümrük beyannamesine konu denizyoluyla gelen eşyanın bulunduğu konteyner içerisinde sadece aynı alıcıya ait Tebliğ kapsamındaki eşya olmalı ve başka alıcılara ait eşya olmamalıdır.  Yine Gümrük Yönetmeliğinin 181 inci maddesinin dördüncü fıkrasına göre herhangi bir kontrole tabi olan eşyaya ilişkin ilgili mevzuatına göre alınmış bilgi veya belgenin beyannameye kaydedilmesi halinde eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine varışından önce beyannamenin tescil edilmesine izin verilmektedir. İzin kapsamındaki eşyanın taşınmasına veya ambalajlanmasına mahsus olması nedeni ile ayrıca beyan edilmesi gereken geçici ithalat rejimine konu eşya için de Türkiye Gümrük Bölgesine varışından önce beyannamenin tescil edilmesi gerçekleştirilebilmektedir. Türkiye Gümrük Bölgesine varışından önce beyannamenin tescil edilmesine izin verilen eşyanın taşınmasına veya ambalajlanmasına mahsus eşyanın sadece ayniyet tespiti gerekçesiyle kırmızı hatta yönlendirilmemesi gerekmektedir.

 

Türkiye Gümrük Bölgesine varışından önce beyannamenin tescil edilmesine izin verilen Eşya Listesi güncellenerek en son olarak 27.04.2021 tarihinde yayımlanmıştır. Listenin Türk Gümrük Tarife Cetvelinin 15, 25, 26, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 38, 39, 40, 44, 45, 47, 48, 49, 67, 68, 69, 70, 72, 73, 74, 75, 76, (77. fasıl ileride kullanılmak üzere kullanılmamaktadır),78, 79, 80, 81, 82, 83, 84, 85, 86, 87, 88, 90, 91, 94 ve 96 fasıllarında yer alan eşya gruplarını gtip olarak belirlemektedir.Listenin detaylı incelenmesi ile bazı inceliklerin dikkate alınması gerektiği anlaşılmaktadır. Örneğin mer’i Türk Gümrük Tarife Cetvelinde monitör tanımlı eşyalara ilişkin gtipler 8528.42.00.00.00, 8528.49.00.00.00, 8528.52.10.00.00, 8528.52.91.00.00, 8528.52.99.00.00, 8528.59.00.00.00 olarak düzenlenmesine karşın Varış Öncesi Gümrük İşlemlerinden yararlanacak eşya olarak sadece 8528.59.00.00.00 gtip kapsamı eşya yararlanabilecektir.  Bu anlamda denizyoluyla gelen eşyanın bulunduğu konteyner içerisinde 8528.42, 8528.49, 8528.52 tarife alt pozisyonu açılımda yer alan bir eşyanın olması halinde sadece Tebliğ kapsamındaki eşya olmalı kuralı ihlal edilmiş olacaktır. Bu nedenle Varış Öncesi Gümrük İşlemlerine yararlanmak isteyen dış ticaret erbabının liste kapsamı eşyanın sınırları hakkında bilgilenmesi önem arz etmektedir.

Benzer şekilde 2015/7511 sayılı Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu Kesintileri Hakkındaki Karar ile ekli listede yer alan malların kabul kredili, vadeli akreditif ve mal mukabili ödeme şekillerine göre ithalatında Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu kesintisi oranı %0 (sıfır) olarak tespit edilmiş bulunmaktadır. Listenin yine gümrük tarife cetvelinden yararlanarak şekillendirildiği görülmektedir.

            İthalat Rejim Kararına dayanılarak yayımlanan tebliğlerde de kapsam konusu eşyalar genel olarak gtip esas alınarak listelenmiştir. Örnek olarak;

- Harp Silahları İle Bunların Aksam Ve Parçalarının İthaline İlişkin Tebliğ (İthalat: 2021/2)

- Radyoaktif Maddeler İle Bunların Kullanıldığı Cihazların İthaline İlişkin Tebliğ

(İthalat: 2021/3)

- Yüksek Yoğunluklu Tatlandırıcıların İthaline İlişkin Tebliğ (İthalat: 2021/4)

- Haritalar Ve Harita Bilgisi İçeren Eşyanın İthaline İlişkin Tebliğ (İthalat: 2021/5)

-Karayolu Taşıt Araçlarının İthaline İlişkin Tebliğ (İthalat: 2021/7)

- Kullanılmış Veya Yenileştirilmiş Eşya İthalatına İlişkin Tebliğ (İthalat:2021/9)

 

....

....

- Tıbbi Tanı Kitlerinin İthaline İlişkin Tebliğ (İthalat: 2021/19)

- Elektronik Kimlik Bilgisini Haiz Eşyanın İthalatı Hakkında Tebliğ (İthalat: 2021/20)

 

            İthalatın ülke ekonomisi yararına ve uluslararası ticaretin gereklerine uygun olarak düzenlenmesini sağlamak üzere tanzim edilen 3351 sayılı İthalat Rejim Kararına dayanılarak hazırlanan ve bir kısmı yukarıda gösterilen tebliğler kapsamı eşyanın büyük çoğunluğunda eşya kapsamının gtip listeleri şeklinde yapıldığı,  bir kısmında ise tebliğ kapsamı eşyanın tanımlama ile şekillendirildiğini görmekteyiz. Örneğin 2021/20 sayılı Elektronik Kimlik Bilgisini Haiz Eşyanın İthalatı Hakkında Tebliğinde Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumunun ‘Uygunluk Yazısı’ na tabi eşyanın IMEI numarasını haiz eşya olarak tanımlanmaktadır. Tebliğ kapsamı eşyanın serbest dolaşıma girişi veya geçici ithalatı öncesinde IMEI numarasının uygunluk kontrolü için Tek Pencere Sistemi üzerinden beyan sahibi tarafından BTK’ye başvurulması gerekmektedir. BTK tarafından elektronik ortamda gerçekleştirilecek kontrolün olumlu sonuçlanması halinde ‘Uygunluk Yazısı’ verilerek beyan edilen eşyaya ait IMEI numarası gümrük beyan sistemine girilerek süreç devam etmektedir.

Gümrük mevzuatında beyan konusu eşya yazılı beyanda gümrük beyannamesi ile yapılmaktadır. Gümrük Yönetmeliğinin Laboratuvar Tahliline Tabi Tutulacak Eşya Listesi kapsamında olması halinde eşyanın laboratuvar tahlili yapılması esastır. İthalat ve ihracata konu eşya Ticaret Bakanlığının ve muhtelif kamu kurumlarının uygulamakla yükümlü olduğu mevzuat çerçevesinde tahlile tabi tutulabilmektedir. Yönetmeliğinin ek-23’te yer alan listede bulunan eşyanın niteliği itibarıyla gümrük tarife istatistik pozisyonunun tespitinin mümkün olması halinde muayene ile görevli memurun eşyayı laboratuar tahliline göndermesine gerek yoktur.  İhracat rejimine ilişkin olarak eşyasının cinsine, niteliklerine ve ihracatın özelliğine göre ihracatın daha kolay yapılmasını sağlayacak usul ve esasları belirleme konusunda Ticaret Bakanlığı yetkili kılınmıştır. Ülkemiz ekonomisi açısından ihracatın taşıdığı önem dikkate alınarak, kuvvetli şüphe veya ihbar halleri saklı kalmak koşuluyla, ihraç eşyasını kimyevi tahlile göndermeden işlem yapılması, ihraç eşyasının tahlile tabi tutulması halinde ise gerekli numune alındıktan sonra analiz sonucu beklenmeden Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğünün 2013/3 sayılı Genelgesinde belirtilen “ertelenmiş kapatma” işlemine tabi tutulmak suretiyle eşyanın ihracına izin verilmesi söz konusudur.

Beyan konusu eşyanın tarife cetvelindeki yerini bulma sanatı olan ve sınıflandırma olarak tanımladığımız beyan süreci genellikle Gümrük Müşavirleri üzerinden yürütülmektedir. Bu anlamda dış ticarette gümrük tarife cetvellerinin fiili kullanımı gümrük müşavirleri üzerinden gerçekleştirilmektedir. Eşyanın cins, nevi ve niteliğini belirlemeye yarayacak her türlü katalog, broşür, datasheet vb. bilgi belgelerinin dış ticaretin emek yoğun insan faktörü üzerinden incelenerek beyan süreci artarak devam etmektedir.

 

İstanbul, 02.06.2021

                                                                                   Abdullah ÖZGÜR

                                                                                   Gümrük Müşaviri

Son Yüklenen Diğer Haberler