ÖZET
Gümrükler
Genel Müdürlüğü’nün konuya ilişkin 04.03.2022/72486352 tarih ve sayılı (Hazine
ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı’nın 06.01.2022 tarih ve 2723
sayılı, 01.03.2022 tarih ve 29957 sayılı) yazısında kısaca: ÖTV’ye ve TRT
Bandrolüne tabi eşyalara (Örneğin: 8517.12.00.00.11 GTİP numarasında beyan
edilen eşyalara) ilişkin olarak, KDV matrahına bandrol ücreti de dahil
edildikten sonra oluşan tutar üzerinden ÖTV hesaplanması gerekmekle birlikte, 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununu
eki (IV) sayılı listede bulunan malların ithalinden önceki ardiye hizmet
bedellerinin, KDV’den istisna olsun ya da olmasın, ithalat sırasındaki ÖTV
matrahına dahil edilmesi gerektiği ve bu görüşün; İthalatta matrahın 3065
sayılı KDV Kanununda belirtilen usule göre belirlenmesinin geçerli olduğu tüm
durumlar için uygulanmasının gerektiği belirtilmiştir.
Hazine
ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı ile Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün
bu yaklaşımı ve uygulaması; 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun
21/c.maddesine, 4760 Sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu’nun 11 ve
12.maddelerine, 3093 sayılı Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu Gelirleri
Kanunu’nun 4.maddesine, Anayasanın 38 ve 73.maddesine aykırıdır.
Anahtar
kelimeler: Katma
Değer Vergisi, İthalatta KDV Matrahı, Özel Tüketim Vergisi, Bandrol Ücreti,
…
GİRİŞ
4760
Sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa göre; (I) sayılı listedeki mallar için
belirlenen maktu vergi tutarları kilogram, litre, metreküp, standart metreküp,
kilokalori veya bunların alt ve üst birimleri ile gerektiğinde büyüklükleri de
dikkate alınarak kap, ambalaj veya adet olarak uygulanır. Anılan Kanun’a ekli
(II), (III) [(B) cetvelindekiler hariç]
ve (IV) sayılı listelerdeki mallar için verginin matrahının, bunların teslimi,
ilk iktisabı ve ithalinde, hesaplanacak özel tüketim vergisi hariç, katma değer
vergisi matrahını oluşturan unsurlardan teşekkül eder. Ödenecek ÖTV, 4760
sayılı Kanuna ekli listelerde yazılı malların karşılarında gösterilen tutar
veya oranlarda alınır. İthalatta alınan vergi, ilgili gümrük idaresince
hesaplanır ve gümrük mevzuatına göre kabul edilen beyanname veya diğer belgeler
üzerine imza alınmak suretiyle mükellefe, kanuni temsilcisine veya gümrük
müşavirine tebliğ edilir. Bu tebliğ üzerine ortaya çıkacak ihtilaflar için
ithalat vergilerinin tabi olduğu usul ve esaslar uygulanır, ithalat vergileri
ile aynı zamanda ödenir, ithalat vergilerine tabi olmayan mallara ait vergi,
gümrük mevzuatına göre kabul edilen beyannamenin veya diğer belgelerin tescili
tarihinde, bu tarihteki oran veya tutarlar üzerinden hesaplanarak tahsil edilir.
4760
sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa göre gümrükte vergisi ödenmeden veya eksik
ödenerek ithal edilen malların hiç alınmamış veya eksik alınmış ÖTV ile
vergiden müstesna olduğu halde yanlışlıkla alınan veya fazla alındığı anlaşılan
özel tüketim vergisi hakkında, 4458 sayılı Gümrük Kanunundaki esaslara göre
işlem yapılır. İthal edilecek mala ilişkin beyan üzerinden hesaplanan vergiler
ile muayene ve denetleme sonucu hesaplanan vergiler arasındaki farklarda, 4458
sayılı Gümrük Kanunu uyarınca ithalat vergileri noksanlıklarında uygulanacak
esaslara göre para cezası kesilir.
I- Gümrükler Genel
Müdürlüğü’nün Konuya İlişkin Yazısı
Ticaret
Bakanlığı Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün konuya ilişkin 04.03.2022/ 72486352
tarih ve sayılı (Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı’nın 06.01.2022
tarih ve 2723 sayılı, 01.03.2022 tarih ve 29957 sayılı) yazısında kısaca:
ÖTV’ye ve TRT Bandrolüne tabi eşyalara (Örneğin:
8517.12.00.00.11 GTİP numarasında beyan edilen eşyalara) ilişkin olarak,
KDV matrahına bandrol ücreti de dahil edildikten sonra oluşan tutar üzerinden
ÖTV hesaplanması gerekmekle birlikte, 4760
sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununu eki (IV) sayılı listede bulunan malların
ithalinden önceki ardiye hizmet bedellerinin, KDV’den istisna olsun ya da
olmasın, ithalat sırasındaki ÖTV matrahına dahil edilmesi gerektiği ve bu
görüşün; İthalatta matrahın 3065 sayılı KDV Kanununda belirtilen usule göre
belirlenmesinin geçerli olduğu tüm durumlar için uygulanmasının gerektiği belirtilmiştir.
II- 4760 Sayılı Özel
Tüketim Vergisi Kanunu
Bilindiği Üzere, 4760
Sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununun:
-
(1).maddesinde; Kanuna ekli; (I) sayılı listedeki
malların ithalatçıları veya rafineriler dahil imal edenler tarafından teslimi,
(II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tâbi olanların ilk iktisabı,
(II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tâbi olmayanlar ile (III) ve
(IV) sayılı listelerdeki malların ithalatı veya imal ya da inşa edenler
tarafından teslimi, (I), (III) ve (IV) sayılı listelerdeki mallar ile (II) sayılı
listedeki mallardan kayıt ve tescile tâbi olmayanların özel tüketim vergisi
uygulanmadan önce müzayede yoluyla satışının bir defaya mahsus olmak üzere özel
tüketim vergisine tâbi olduğu,
-
(2/1-e).maddesinde; Teslimin, bir mal üzerindeki
tasarruf hakkının malik veya adına hareket edenlerce, alıcıya veya alıcı adına
hareket edenlere devredilmesini ifade ettiği,
-
(2/3-a).maddesinde; Vergiye tabi malların, vergiye tabi
olan malların imali dışında her ne suretle olursa olsun kullanılması, sarfı,
işletmeden çekilmesi veya işletme personeline ücret, prim, ikramiye, hediye,
teberru gibi namlarla verilmesinin teslim sayılacağı,
-
(3/a).maddesinde; Malın teslimi veya ilk iktisabı hallerinde
vergiyi doğuran olayın; Malın teslimi veya
ilk
iktisabında meydana geldiği,
-
(4/1).maddesinde; ÖTV mükellefinin, bu Kanuna ekli; (I),
(III) ve (IV) sayılı listelerdeki mallar ile (II) sayılı listedeki mallardan
kayıt ve tescile tâbi olmayanları imal, inşa veya ithal edenler ile bu malların
müzayede yoluyla satışını gerçekleştirenler, (II) sayılı listedeki mallardan
kayıt ve tescile tâbi olanlar için; motorlu araç ticareti yapanlar, kullanmak
üzere ithal edenler veya müzayede yoluyla satışını gerçekleştirenler olduğu,
-
(11/1).maddesinde; (I) sayılı listedeki mallar için
belirlenen maktu vergi tutarları kilogram, litre, metreküp, standart metreküp, kilokalori
veya bunların alt ve üst birimleri ile gerektiğinde büyüklükleri de dikkate
alınarak kap, ambalaj veya adet olarak uygulanabileceği,
-
(11/3).maddesinde; ÖTV’nin vergilendirme ölçüleri ve
matrahın izah edildiği, örneğin 11/3.maddesinde; Anılan Kanun’a ekli (II),
(III) [(B) cetvelindekiler hariç]
ve (IV) sayılı listelerdeki mallar için verginin matrahı; bunların teslimi, ilk
iktisabı ve ithalinde, hesaplanacak özel tüketim vergisi hariç, katma değer
vergisi (KDV) matrahını oluşturan unsurlardan teşekkül edeceği,
-
(12/1).maddesinde; ÖTV’nin, 4760 sayılı Kanuna ekli
listelerde yazılı malların karşılarında gösterilen tutar ve/veya oranlarda
alınacağı,
-
(14/3).maddesinde; İthalatta alınan verginin, ilgili
gümrük idaresince hesaplanacağı ve gümrük mevzuatına göre kabul edilen
beyanname veya diğer belgeler üzerine imza alınmak suretiyle mükellefe, kanuni
temsilcisine veya gümrük müşavirine tebliğ edileceği, bu tebliğ üzerine ortaya
çıkacak ihtilaflar için ithalat vergilerinin tabi olduğu usul ve esasların
uygulanacağı, bu verginin, ithalat vergileri ile aynı zamanda ödeneceği, ithalat
vergilerine tabi olmayan mallara ait verginin, gümrük mevzuatına göre kabul
edilen beyannamenin veya diğer belgelerin tescili tarihinde, bu tarihteki oran
veya tutarlar üzerinden hesaplanarak tahsil edileceği,
-
(15/1).maddesinde; Mükelleflerin ÖTV`yi satış
belgelerinde ayrıca göstermeye mecbur oldukları,
-
(16/3).maddesinde; 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa
göre gümrükte vergisi ödenmeden veya eksik ödenerek ithal edilen malların hiç
alınmamış veya eksik alınmış özel tüketim vergisi ile vergiden müstesna olduğu
halde yanlışlıkla alınan veya fazla alındığı anlaşılan özel tüketim vergisi
hakkında, 4458 sayılı Gümrük Kanunundaki esaslara göre işlem yapılacağı, ithal
edilecek mala ilişkin beyan üzerinden hesaplanan vergiler ile muayene ve
denetleme sonucu hesaplanan vergiler arasındaki farklarda, 4458 sayılı Gümrük
Kanunu uyarınca ithalat vergileri noksanlıklarında uygulanacak esaslara göre
para cezası kesileceği,
-
(16/4).maddesinde; (I) sayılı listedeki malların
ithalinde ödenecek olan ÖTV’ye karşılık olmak üzere türü, tutarı ve çözümüne
ilişkin usul ve esasları Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca belirlenmek suretiyle
teminat alınacağı,
Hüküm altına
alınmıştır.
Öte
yandan, Özel
Tüketim Vergisi (IV) Sayılı Liste Uygulama Genel Tebliğinin (III/A/2)
bölümünde; "Özel Tüketim Vergisi Kanununun 11.maddesinin (3)
numaralı fıkrası ile 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 21.maddesi
uyarınca, (IV) sayılı listede yer alan malların ithalinde ÖTV’nin matrahının;
-
İthal edilen malın gümrük vergisi tarhına esas olan kıymeti, gümrük vergisinin
kıymet esasına göre alınmaması veya malın gümrük vergisinden muaf olması
halinde sigorta ve navlun bedelleri dâhil (CIF) değeri, bunun belli olmadığı
hallerde malın gümrükçe tespit edilen değeri,
-
İthalat sırasında ödenen her türlü vergi (ÖTV ve KDV hariç), resim, harç ve
paylar,
-
Gümrük beyannamesinin tescil tarihine kadar yapılan diğer giderler ve
ödemelerden vergilendirilmeyenler ile malın bedeli üzerinden hesaplanan fiyat
farkı, kur farkı gibi ödemelerden oluştuğu belirtilmiştir.
Diğer
taraftan, ithalatta tahsil edilen vergilerden
birisi olan ÖTV’nin matrahı, eşyanın hangi liste kapsamında olduğuna göre
değişmektedir. I. Sayılı liste (petrol türevleri) kapsamında olan eşyalarda ÖTV
maktu tutarda uygulanırken, II sayılı listede (taşıtlar) yer alan eşyalar için
ÖTV matrahı özel tüketim vergisi hariç, katma değer vergisi matrahından
oluşmaktadır. III-A sayılı liste (alkollü ve alkolsüz içecekler) kapsamı
eşyaların ÖTV matrahı maktu vergiden az olmamak kaydıyla özel tüketim vergisi
hariç, katma değer vergisi matrahından ve III-B sayılı liste (tütün ürünleri)
kapsamı eşyaların ÖTV matrahı maktu vergiden az olmamak kaydıyla bunların
perakende satış fiyatlarından oluşmaktadır. IV sayılı liste (kozmetik,
elektrik, elektronik vb. ürünler) kapsamı eşyaların ÖTV matrahı da özel tüketim
vergisi hariç, katma değer vergisi matrahından oluşmaktadır.
III- 3065 Sayılı Katma
Değer Vergisi (KDV) Kanunu
3065 Sayılı KDV
Kanununun:
-
(1/2 ile 1/3-e).maddesinde; Her türlü mal ve
hizmet ithalatı ile boru hattı ile ham petrol, gaz ve bunların ürünlerinin
taşınmalarının KDV’ye tabi olduğu,
-
(8/1).maddesinde; Mal teslimi ve hizmet ifası
hallerinde bu işleri yapanlar ile ithalatta mal ve hizmet ithal edenlerin KDV
mükellefi oldukları,
-
(10/ı).maddesinde; İthalatta, Gümrük Kanununa göre
gümrük vergisi ödeme mükellefiyetinin başlaması, gümrük vergisine tabi olmayan
işlemlerde ise gümrük beyannamesinin tescilinin vergiyi doğuran olay olduğu,
-
(16/1-a-b-c).maddesinde; a) Bu Kanuna göre teslimleri vergiden istisna edilen mal ve
hizmetlerin ithalinin,
b)
4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 167.maddesi [(5)
numaralı fıkrasının (a) bendi ile (7) numaralı fıkrası hariç], geçici ithalat ve hariçte işleme
rejimleri ile geri gelen eşyaya ilişkin hükümleri kapsamında gümrük vergisinden
muaf veya müstesna olan eşyanın ithalinin, (Bu Kanunun 11.maddesinde düzenlenen
ihracat istisnasından yararlanarak ihraç olunan ancak, Gümrük Kanununun 168,
169 ve 170’inci maddelerinde belirtildiği şekilde geri gelen eşyanın ithalat
istisnasından faydalanabilmesi için, bu eşyayla ilgili olarak ihracat
istisnasından faydalanılan miktarın gümrük idarelerine ödenmesi veya bu miktar
kadar teminat gösterilmesi şarttır.),
c)
Gümrük Kanunundaki transit ve gümrük antrepo rejimleri ile geçici depolama ve serbest
bölge hükümlerinin uygulandığı malların,
KDV’den
İstisna olduğu,
-
(17/4-e).maddesinde; Banka ve sigorta muameleleri
vergisi kapsamına giren işlemler ve sigorta aracılarının sigorta şirketlerine
yaptığı sigorta muamelelerine ilişkin işlemleri ile
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 4.maddesinin birinci fıkrasının (1) ve
(p) bentlerinde belirtilen kurumların kredi teminatı
sağlama işlemlerinin KDV’den istisna olduğu,
-
(17/4-ı).maddesinde; Serbest bölgelerde verilen
hizmetler ile serbest bölgelere veya bu bölgelerden yapılan ihraç amaçlı yük
taşıma işlemlerinin KDV’den istisna olduğu,
-
(17/4-j).maddesinde; Boru hattı ile yapılan yabancı ham
petrol, gaz ve bunların ürünlerinin taşınması hizmetlerinin KDV’den istisna
olduğu,
-
(17/4-o).maddesinde; Gümrük antrepoları ve geçici
depolama yerleri ile gümrük hizmetlerinin verildiği gümrüklü sahalarda vergisiz
satış yapılan işyerlerinin ve bu işyerlerine ait depo ve ardiye gibi bağımsız
birimlerin kiralanmasının KDV’den istisna olduğu,
-
(17/4-ö).maddesinde; Gümrük antrepoları ve geçici
depolama yerleri ile gümrük hizmetlerinin verildiği gümrüklü sahalarda, ithalat
ve ihracat işlemlerine konu mallar ile transit rejim kapsamında işlem gören
mallar için verilen ardiye, depolama ve terminal hizmetlerinin KDV’den istisna
olduğu,
-
(21).maddesinde (İthalatta matrah); İthalatta verginin
matrahı aşağıda gösterilen unsurların toplamıdır: a) İthal edilen malın gümrük vergisi tarhına esas olan kıymeti,
gümrük vergisinin kıymet esasına göre alınmaması veya malın gümrük vergisinden
muaf olması halinde sigorta ve navlun bedelleri dahil (CIF) değeri, bunun belli
olmadığı hallerde malın gümrükçe tespit edilecek değeri,
b)
İthalat sırasında ödenen her türlü vergi, resim, harç ve paylar,
c)
Gümrük beyannamesinin tescil tarihine kadar yapılan diğer giderler ve
ödemelerden vergilendirilmeyenler ile mal bedeli üzerinden hesaplanan fiyat
farkı, kur farkı gibi ödemelerin,
KDV’nin matrahını
oluşturduğu,
-
(48).maddesinde; 3065 sayılı KDV Kanununa göre vergisi
ödenmeden veya eksik ödenerek yurda sokulan eşyaların hiç alınmamış veya eksik
alınmış Katma Değer Vergileri hakkında Gümrük Kanunundaki esaslara göre işlem
yapılacağı, ancak, indirim hakkı tanınan işlemlere konu eşyanın serbest
dolaşıma girdiği tarihin içinde bulunduğu veya sonraki vergilendirme
dönemlerine ilişkin olarak vergi dairesine verilen beyannamelere göre ödenen
katma değer vergisinin (sorumlu sıfatıyla ödenenler hariç), ithalde hiç
ödenmemesi veya eksik ödenmesi nedeniyle tahsili gereken katma değer
vergisinden düşüleceğinin,
-
İthal edilen eşya ile ilgili olarak; katma değer vergisinden müstesna olduğu
halde yanlışlıkla alınan veya fazla alındığı anlaşılan katma değer vergisinin,
indirim hakkına sahip olmayan mükelleflere, Gümrük Kanununa göre iade olunacağı,
-
(51).maddesinde; Mükelleflerin ithalde beyan ettikleri
matrahla, tahakkuk veya inceleme yapanların veyahut teftişe yetkili kılınanların
buldukları matrahlar üzerinden hesaplanan vergi farkları hakkında, Gümrük
Kanunu uyarınca Gümrük Vergisindeki esaslar dairesinde ceza uygulanacağı,
Hükme
bağlanmıştır.
Öte
yandan, KDV Genel Uygulama Tebliğinin
(II/F-4.14.) bölümünde gümrüklü alanlarda yapılan hizmetlerde istisna
uygulamasına ilişkin açıklamalar yer almakta olup, Tebliğin "III/A-2
İthalatta Matrah" başlıklı bölümünde ise; "... Bu kapsamda, örneğin,
ithal edilen eşyanın gümrük antreposuna konulduğu tarihten gümrük
beyannamesinin tescil tarihine kadar geçen süre için ödenen ardiye ücreti
üzerinden KDV Kanununun (17/4-o) maddesine göre KDV hesaplanmadığından,
vergilendirilmeyen bu tutarın ithalatta KDV matrahına dahil edileceği
belirtilmiştir.
-
Gümrük antrepoları ve geçici depolama yerleri ile gümrük hizmetlerinin
verildiği gümrüklü sahalarda, ithalat ve ihracat işlemlerine konu mallar ile
transit rejimi kapsamında işlem gören mallar için verilen ardiye, depolama ve terminal
hizmetleri KDV istisnası kapsamındadır. Buradaki istisna ile ithalat
istisnasının birbirine karıştırılmaması gerekir. Ardiye, depolama ve terminal hizmetlerine ilişkin istisna,
bir hizmetin konusunun KDV’den istisna edilmesidir. İthalata ilişkin KDV’de ise, hizmet değil bir mal teslimi söz konusu olup, Gümrük beyannamesinin
tescil tarihine kadar yapılan ve vergilendirilmeyen hizmet ve giderler KDV’nin
matrahını oluşturmaktadır. Dolayısıyla bir biriyle ilintili olan bu iki
durumun bir birinden ayrıştırılması, birbirine karıştırılmaması gerekir.
IV- 3093 Sayılı Kanun
İle Konuya İlişkin İlgili Diğer
Mevzuat Hükümleri
3093
Sayılı Kanun’un 2.maddesinde (Gelirler): Türkiye Radyo -
Televizyon Kurumunun gelirlerinin:
a)
Radyo, televizyon, video ve birleşik cihazlardan tahsil edilecek ücretler,
b)
Elektrik enerjisi hasılatından bu Kanuna göre ayrılacak paylar,
c)
Genel bütçeden yapılacak katkılar,
d)
Radyo ve televizyon vasıtasıyla yapılan her çeşit ilan ve reklam ile faaliyet
gelirleri,
e)
Film, bant, plak, nota, dergi, kitap ve benzerlerinin yapım, yayın ve
satışından elde edilecek gelirler,
f)
Radyo ve televizyonla ilgili her türlü ticari işlemler ve ortaklıklardan elde
edilecek gelirler,
g)
Düzenlenecek konser, temsil ve benzeri programlara giriş ücreti ve bu yerlerde
yapılacak ilan ve reklamdan elde edilecek gelirler ile,
h)
Yapılacak her türlü bağış, yardım ve diğer gelirlerden,
Oluştuğunun,
-
Kanun’un 3.maddesinde (Cihazların imalat ve ithalatı): 3093 sayılı Kanun’un 1.maddesinde belirtilen cihazları imal edenlerin
satıştan önce; ithal edenlerin ise
serbest dolaşıma girişinde bandrol veya etiket almaya mecbur olduklarının,
Bu bandrol veya etiketlerin Türkiye Radyo - Televizyon Kurumu tarafından
veya bu Kurumun yetkili kılacağı diğer kurum veya kuruluşlar tarafından verileceğinin,
-
Kanun’un 4.maddesinde (Matrah): a) Aşağıdaki cihazları
imal edenler cihazın satış faturasındaki (özel tüketim vergisi hariç) Katma
Değer Vergisi matrahı, ithal edenler ise
Gümrük Giriş Beyannamesindeki (özel tüketim vergisi hariç) Katma Değer Vergisi
matrahı üzerinden bir defaya mahsus olmak üzere, ilave bir yazılım veya
donanım desteği olsun veya olmasın doğrudan, internet üzerinden veya başka bir
yolla her türlü görsel ve/veya işitsel yayınları alabilen;
1. Renkli televizyon
için
% 16,
2. Siyah - beyaz televizyon
için
% 16,
3. Radyo, portatif radyo-teyp, radyo-pikap
%
16,
4. Video için
% 16,
5. Birleşik cihazlar için :
a. Video -
televizyon-radyo ˥
Video –
televizyon } %
16,
Radyo –
televizyon
˩
b. Müzik seti ve
benzerler
% 16,
6. Cep telefonları için
% 6,
7. Bilgisayarlar ve tablet bilgisayarlar için
% 2,
8. Taşıtlarda yer alan bandrole
tabi cihazların ayrı ayrı tevsik edilememesi hâlinde, imalatta taşıtın satış
faturasındaki (özel tüketim vergisi hariç) Katma Değer Vergisi matrahı,
ithalatta ise gümrük giriş beyannamesindeki (özel tüketim vergisi hariç) Katma
Değer Vergisi matrahı üzerinden;
a. Kara taşıtları
için
% 0,4,
b. Diğer taşıtlar
için
% 0,01,
9. Video görüntü veya ekranına bağlantı yapılmak
üzere tasarlanmış olan televizyon alıcıları (uydu alıcıları, set üstü medya
kutuları dâhil) için % 10,
10. Yukarıda
sayılan cihazların dışında kalan ve görsel ve/veya işitsel yayınları alabilen
her türlü cihazlar için % 8,
Tutarında ücret
tahsil edileceği ve 5.maddeye göre bu tahsilatların TRT Kurumuna ödeneceğinin,
- Kanun’un 6.maddesinde (Ceza Hükmü): Bu Kanunun 1 inci maddesinde belirtilen cihazların bandrolsüz veya
etiketsiz satışını yapan imalatçı veya ithalatçıya Kurum tarafından bandrolsüz veya etiketsiz satılan veya
satışa arz edilen her cihaz için hesaplanan bandrol ücretinin iki katı
tutarında idari para cezası verileceğinin, tahakkuku müteakip tebliğ edilen
para cezalarını ödemeyenler hakkında 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil
Usulü Hakkında Kanuna göre işlem yapılacağının, bu maddeye göre kesilecek idari
para cezalarına karşı, ilgilisine tebliğ tarihinden itibaren, bir ay içerisinde
yetkili idare mahkemesinde dava açılabileceğinin,
- Gümrükler Genel
Müdürlüğü’nün 14.03.2019/42513799 Tarih ve Sayılı Yazısında: Serbest dolaşıma giriş rejimi işlemlerinde TRT bandrol ücretlerinin peşin
tahsilatına devam edilmesinin,
- Bandrol
ücretinin KDV matrahına (ve varsa ÖTV matrahına) dahil edilmesi, dahil
edilmediğinin tespiti halinde, zamanaşımı hükümleri de dikkate alınarak, alınmayan
KDV, ÖTV ile bunlara bağlı cezaların karara bağlanmasının,
- 20.02.2018
tarihinden sonra ise ithal edilecek eşyaya ilişkin beyan üzerinden hesaplanan
bandrol ücreti ile gümrük idarelerince veya sonradan kontrol sonucunda tespit
edilen bandrol ücreti arasındaki farklarda, 4458 sayılı Gümrük Kanunu uyarınca
TRT bandrolü noksanlığına ilişkin ek tahakkuk kararı ve idari para cezası
kararı düzenlenmemesi, düzenlenmiş olan kararların ise iptal edilmesi, bu
neviden tespitlerin TRT Kurumuna intikalini teminen Gümrükler Genel Müdürlüğüne
bildirilmesinin,
- Diğer
taraftan, gümrük idaresince takip ve
tahsil edilmeyen bir alacak olan TRT bandrolünün uzlaşmaya konu edilmesi mümkün
bulunmamakla birlikte, söz konusu bandrol ücretinin matrahına girdiği
KDV ve varsa ÖTV asılları ve bunlara bağlı cezaların uzlaşmaya konu
edilebileceğinin,
Belirtildiği, anlaşılmaktadır.
V- Değerlendirme ve Sonuç
3065 sayılı Katma Değer
Vergisi Kanunu’nun konuya ilişkin:
(16/1-a-b-c),
17/4-e), (17/4-ı), (17/4-j), (17/4-o) ile (17/4-ö) maddesinde belirtilen
hizmetlerin KDV’den istisna olduğu belirtilmiş olup;
- Söz konusu işlemler [ Transit ve gümrük antrepo rejimleri
ile geçici depolama ve serbest bölge hükümlerinin uygulanması, serbest
bölgeler, geçici depolama yerleri ve antrepolarda verilen hizmetler, boru hattı
ile yapılan yabancı ham petrol, gaz ve bunların ürünlerinin taşınması, gümrüklü
sahalarda vergisiz satış yapılan işyerlerinin ve bu işyerlerine ait depo ve
ardiye gibi bağımsız birimlerin kiralanması, vb.] sırasında düzenlenen faturalarda KDV’nin hesaplanmaması,
gösterilmemesi, tahakkuk, tebliğ ve tahsil edilmemesi gerekir.
- İthalatta tahsil
edilen Özel Tüketim Vergisinin (ÖTV) matrahı, eşyanın hangi liste kapsamında
olduğuna göre değişmektedir. I. Sayılı liste (petrol türevleri) kapsamında olan
eşyalarda ÖTV maktu tutarda uygulanırken, II sayılı listede (taşıtlar) yer alan
eşyalar için ÖTV matrahı özel tüketim vergisi hariç, katma değer vergisi
matrahından oluşmaktadır. III-A sayılı liste (alkollü ve alkolsüz içecekler)
kapsamı eşyaların ÖTV matrahı maktu vergiden az olmamak kaydıyla özel tüketim
vergisi hariç, katma değer vergisi matrahından ve III-B sayılı liste (tütün
ürünleri) kapsamı eşyaların ÖTV matrahı maktu vergiden az olmamak kaydıyla
bunların perakende satış fiyatlarından oluşmaktadır. IV sayılı liste (
kozmetik, elektrik, elektronik vb. ürünler) kapsamı eşyaların ÖTV matrahı da,
özel tüketim vergisi hariç katma değer vergisi matrahından oluşmaktadır.
-
3093 Sayılı Kanun’un 4.maddesine Göre Bandrol Ücreti;
Radyo, radyo teyp, televizyon, birleşik cihazlar, müzik seti, cep telefonu,
bilgisayar, tablet, vb. cihazları imal edenler cihazın satış faturasındaki
(özel tüketim vergisi hariç) Katma Değer Vergisi matrahı, ithal edenler ise
Gümrük Giriş Beyannamesindeki (özel tüketim vergisi hariç) Katma Değer Vergisi
matrahı üzerinden tahsil edilir.
Geçici
depolama yerleri ile antrepolarda verilen ardiye, depolama ve terminal
hizmetlerinden gümrük beyannamesinin tescil tarihine kadar olanlarına ilişkin
faturaların KDV’siz düzenlenmeleri sağlanarak bu giderlerin ayrıca gümrük
beyannamesinde beyan edilmesi, bu şekilde ÖTV matrahının ve Bandrol
matrahının aşındırılmaması gerekir.
Gelir
İdaresi Başkanlığı İlgi Yazısında; “Mezkûr listeye ekli malın ithalinden önceki
ardiye hizmet bedelinin, KDV`den istisna olsun ya da olmasın, ithalat
sırasındaki ÖTV matrahına dahil edilmesi gerektiği yönündeki Başkanlığımız
görüşünün, ithalatta matrahın 3065 sayılı KDV Kanununda belirtilen usule göre
belirlenmesinin geçerli olduğu tüm durumlar için uygulanması gerektiği
değerlendirilmiştir.” denilmek suretiyle, ardiye bedellerinden yola çıkarak
malın ithalatından önce eşyaya ilişkin olarak yapılan diğer gider ve ödemelerin
KDV’den istisna olup olmadığına bakılmaksızın, ithalat sırasındaki ÖTV
matrahına dahil edilmesi yönünde görüş bildirmiştir.
ÖTV Kanun’un 11/3.
maddesi çerçevesinde ithalatta ÖTV matrahı, KDV matrahını oluşturan unsurlardan
oluşmaktadır. KDV Kanunu’nun 21/c maddesine göre, gümrük beyannamesinin
tescil tarihine kadar yapılan diğer giderler ve ödemelerden
vergilendirilmeyenler ancak ithalattaki KDV matrahına, ÖTV matrahına ve
Bandrol matrahına dahil edilebilecektir.
Sonuç Olarak:
Söz
konusu düzenlemeler çerçevesinde; KDV istisnasından faydalanılmayan ve bu
giderlere ilişkin KDV’li fatura düzenlendiği durumlarda, bu KDV’li bedellerin
ÖTV matrahında, Bandrol matrahında ve KDV matrahında dikkate alınması;
1) 3065
sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 21/c.maddesine, 4760 Sayılı Özel Tüketim
Vergisi Kanunu’nun 11 ve 12.maddelerine, 3093 sayılı Türkiye Radyo-Televizyon
Kurumu Gelirleri Kanunu’nun 4.maddesine,
2)
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 38.maddesinde belirtilen; “Kimse, işlediği
zaman yürürlükte bulunan kanunun suç saymadığı bir fiilden dolayı
cezalandırılamaz. Kimseye suç işlediği zaman kanunda o suç için konulmuş olan
cezadan daha ağır bir ceza verilemez. Ceza ve ceza yerine geçen güvenlik
tedbirleri ancak kanunla konulur. İdare, kişi hürriyetinin kısıtlanması
sonucunu doğuran bir müeyyide uygulayamaz” kuralına,
3)
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 73’incü maddesinin 3.fıkrasında belirtilen:
“Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülükler kanunla konulur, değiştirilir
veya kaldırılır” şeklinde ifade edilen ve vergilendirme yetkisini yasama
organına özgü kılan ilke, vergilere ilişkin düzenlemelerin gerek şeklî gerekse
maddî anlamda kanunla yapılmasını emreden hükümlerine,
4)
5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’na göre, “Kanunun açıkça suç saymadığı bir fiil
için kimseye ceza verilemez ve/veya güvenlik tedbiri uygulanamaz. Kanunda
yazılı cezalardan ve güvenlik tedbirlerinden başka bir ceza ve güvenlik
tedbirine hükmolunamaz. İdarenin düzenleyici işlemleriyle suç ve ceza
konulamaz. Kanunların suç ve ceza öngören hükümlerinin uygulamasında kıyas
yapılamaz. Suç ve ceza içeren hükümler, kıyasa yol açacak şekilde geniş
yorumlanamaz” (TCK.m.2/I-III). hükümlerine,
5)
5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun bu hükümleri vergi suçları bakımından da
geçerli olduğundan, Türk Ceza Kanunu'na göre, “Bu Kanunun genel hükümleri, özel
ceza kanunları ve ceza içeren kanunlardaki suçlar hakkında da uygulanır “
(TCK.m.5). hükümlerine,
6)
Kabahatler Kanunu’nun 4.maddesinde de kabahatlerin kanuniliği ilkesi
düzenlenmekte olup, Buna göre, “Hangi fiillerin kabahat oluşturduğu, kanunda
açıkça tanımlanabileceği gibi; kanunun kapsam ve koşulları bakımından
belirlediği çerçeve hükmün içeriği, idarenin genel ve düzenleyici işlemleriyle
de doldurulabilir. Kabahat karşılığı olan yaptırımların türü, süresi ve
miktarı, ancak kanunla belirlenebilir” (Kabahatler K.m.4/1, 2). hükümlerine,
7)
Kabahatler Kanunu’nun bu hükümleri vergi kabahatleri bakımından da geçerlidir.
Çünkü, Kabahatler Kanunu’na göre, “Bu Kanunun; a) idarî yaptırım kararlarına
karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması
halinde; b) Diğer genel hükümleri, idarî para cezası veya mülkiyetin kamuya
geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında, uygulanır”
(Kabahatler K.m.3). hükümlerine,
8) Hukuki
imkânsızlık [Bir idari işlemin
yerine getirilmesinin hukuken imkânsız olduğunu ifade eder. Genel anlamda bir
idari işlemin yetki, şekil, sebep, konu ve amaç (maksat) olmak üzere beş temel
unsuru söz konusu olup, bu unsurlardan herhangi birisinin hukuka aykırı olması
o idari işlemin iptalini gerektirir. Bu anlamda bir idari işlemin geçerli
olabilmesi için o işlemin konusunun imkânsız olmaması gerekmektedir. Konusu
imkânsız olan bir idari işlemin iptal edilmesi gerekir.] hükümlerine,
Aykırı
olup;
1- 3065
sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 21/c.maddesine, 4760 Sayılı Özel Tüketim
Vergisi Kanunu’nun 11 ve 12.maddelerine, 3093 sayılı Türkiye Radyo-Televizyon
Kurumu Gelirleri Kanunu’nun 4.maddesine aykırı olarak; KDV, ÖTV ve Bandrol
Ücreti ve/veya Ceza istenilmesi durumunda, ilgili ek tahakkuk ve ceza
kararlarının tebliğ edilmesine müteakip süresi içinde Gümrük Kanunu’nun
242.maddesi hükümlerine göre (ilgili gümrük müdürlüğü veya ilgili gümrük ve dış
ticaret bölge müdürlüğüne) itiraz edilmesi,
2-
Gerek söz konusu itirazlarda, gerekse bu itirazların ret kararı ile
sonuçlanması durumunda, ilgili vergi mahkemesinde açılacak dava veya davalarda;
Yukarıda belirtilen açıklama ve yorumların, konuya ilişkin bulunacak emsal
kararlar ve lehe olan ilgili diğer hüküm, bilgi ve belgelerin kullanılması
gerekir.
Kerim ÇOBAN
Yetkilendirilmiş Gümrük Müşaviri
KAYNAKÇA:
·
4458 Sayılı
Gümrük Kanunu.
·
Gümrük
Yönetmeliği.
·
3065
Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu.
·
4760
Sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu.
·
3093
sayılı Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu Gelirleri Kanunu.
·
Gümrükler
Genel Müdürlüğünün 04.03.2022/72486352, 14.03.2019/42513799 Tarih ve Sayılı Yazıları.
·
Hazine
ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı’nın 06.01.2022 Tarih ve 2723 Sayılı,
01.03.2022 Tarih ve 29957 Sayılı Yazıları.
