İlave Gümrük
Vergisi Hakkında, Gümrük Vergisinin Tabi Olduğu Usul Ve Hükümler Uygulanır.
İlave gümrük vergisinin(“İGV”) hayatımıza birkaç madde ile girmesinin
üzerinden çok uzun sayılamayacak bir süre geçmesine rağmen üzerinde hala
tereddütlerin yaşandığını görmekteyiz. Bu yazı İGV kararını yeniden, sil baştan
anlatmayacak ama affınıza sığınarak kararda çok önemli olmasına rağmen bir o
kadar da dikkate alınmadan üzerinden geçilen bazen de atlanan İthalatta İlave
Gümrük Vergisi Uygulanmasına İlişkin Karar (Karar Sayısı/Tarihi: 3351 –
31.12.2020)’ın 2/5 maddesi yani ‘’İlave
gümrük vergisi hakkında, gümrük vergisinin tabi olduğu usul ve hükümler
uygulanır.’’ lafzı üzerine paylaşımda bulunacağım.
Hak ettiği oranda dikkate alınmayan ve bir o kadar önemli olan bu madde,
uygulamalarda referans alınacak ve uygulamanın nasıl olacağını anlatan kısım
olmasına rağmen, üzerinden bir o kadar da hızlıca geçilmektedir.
Bu durum bize neler anlatmaktadır? Sıklıkla karşılaşılan “Geri gelen
eşya İGV’ye tabi midir?” sorusuna cevap verir. Şu şekilde ki; Karar, bir ürünün
Türkiye gümrük bölgesine gelmesi durumunda İGV’ye tabi olmaması için ‘’A.TR dolaşım belgesi eşliğinde ithal
edilen Avrupa Birliği ve Türk menşeli ürün’’ olması gerektiğini veya bir
serbest ticaret anlaşması kapsamında tercihli tarife olması durumunda İGV’nin
uygulanmayacağını belirtir.
Geri Gelen Eşya
Türk menşeli ürünün ihraç edilip geri gelmesi durumunda, gittiği ülke
ve gördüğü muamele burada İGV açısından belirleyici olacaktır. AB dışında bir
ülkeye gönderilmesi ve yeniden ülkemize ithal edilmesi durumunda iGV’nin
uygulandığını görüyoruz. Karar, Türk menşeli ürün için muafiyet sağlamamaktadır.
Bu durum AB ülkelerine ihraç edilen eşyanın, A.TR dolaşım belgesi olmaksızın
ülkemize yeniden ithal edilen eşyalar içinde geçerlidir. Türk menşeli olmasına
rağmen yeniden ithal edilen üründen İGV alınır iken, geri gelen eşyadan peki
neden alınmaz? ‘’Bu Karar kapsamı
ilave gümrük vergisi hakkında, gümrük vergisinin tabi olduğu usul ve hükümler
uygulanır.’’ hükmü durumun belirleyicisi olmaktadır. Gümrük Kanunu’nun
168. maddesi geri gelen eşyanın yurtdışı edildikten sonra 3 yıl içerisinde geri
gelmesi durumunda vergilerden muaf olacağını belirtmiştir.
Serbest Bölge
İGV kararının aynı maddesine farklı bir gözle bakalım. Serbest bölgede
üçüncü ülke menşeli ürünler ile üretilen, menşe kazanmış ve Gümrük Yönetmeliği’nin
431. maddesi uyarınca serbest bölgeden Türkiye’ye ithalinde vergilendirmenin
bitmiş ürün üzerinden yapılması durumunda ürün için tercihli tarife uygulamasının
söz konusu olmadığını, kararda eşyanın yalnızca “Türk menşeli” ürün için vergi
muafiyeti belirtilmediğini görmekteyiz. Bu durumda İGV ödenmesi
gerekecektir.
Yatırım Teşvik
İlave gümrük vergisi incelendiğinde; Kararın ilgili maddesi bizlere yine
ilave gümrük vergisinin ödenip ödenmemesi konunda belirleyici olmasına rağmen,
gümrük idarelerinde yaşanan sıkıntılardan dolayı yayımlanan bir yazıyla da İGV’nin sadece mevcut gümrük vergisi
oranlarının yükseltilmesi olarak değerlendirilmesi gerektiği belirtilmiştir.
Anlaşılacağı üzere; İGV’nin mevcut gümrük vergisi oranlarında artış yapılması olarak
değerlendirildiği, bundan dolayı yatırım teşvik belgesi kapsamında gümrük
muafiyeti sağlanan ürünlerin ithalatında ilave gümrük vergisi ödenmeyeceği
belirtilmiştir.
Teminat
İlave gümrük vergisinin teminata nasıl bağlanılacağı da bu madde ile
belirlenmiştir. ‘’Gümrük vergisinin
tabi olduğu usul ve hükümler uygulanır.’’ Ödenmemesi gereken ve ödenmiş, tahakkuk ettirilmemesi gereken ve
tahakkuk ettirilmiş olan İGV’nin geri verilmesi veya kaldırılması da aynı
şekilde gümrük vergilerinin geri verilmesi ya da kaldırılması şeklinde
yapılmaktadır.
Tercihli Tarife
AB’den A.TR dolaşım belgesi eşliğinde gelen, menşeli ürünlere temas
ettik. Peki Kararın diğer sütunlarında yer alan ülkelerden eşyaların gelmesi
durumunda İlave gümrük vergisi muafiyeti nasıl sağlanacaktır? Burada ilgili
ülkeler nezdinde STA’ları incelemek yerine, konuyu kısaca şu şekilde özetleyebiliriz;
İGV gümrük vergisi ise, STA kapsamında tercihli tarifeden yararlanacak eşyalar
da otomatik olarak vergiden muaf olacaklardır. Bu kapsamda; kararda belirtilen
cetvelin incelenmesi yeterlidir. Kararda; cetvelin, İthalat Rejimi Kararına
ekli II ve III sayılı listelerde yer alan sütunlar olduğu ve bu listelerde
değişiklik yapılması durumunda İGV kararında geçerli olacağı belirtilmiştir.
İlave Gümrük Vergisi Kararı’nın ilgili ülke sütunlarında belirtilen
ülkelerden gelmesi durumunda vergi muafiyetlerinin kanıtlayıcı belgelerini birkaç
örnekle belirtelim. Güney Kore, Malezya ve en son olarak İngiltere’nin
eklenmesi ile bu ülkeler ile yapılan STA anlaşmalarında belirtildiği şekilde,
fatura beyanı ile yapılmaktadır. Doğrudan anlaşma imzalanan ülkeden, bir ticari
belge üzerine fatura beyanın yapılması yeterlidir. AB ülkelerinden, A.TR
belgesi ile AB menşeli ürünlerin gelmesi halinde şu an itibariyle menşei
kanıtlayıcı bir belge talep edilmemektedir. Bu durum ise Gümrük Yönetmeliği’nin
205/4-ç maddesinde yapılan değişiklik ile sağlanmıştır. PAAMK kapsamında çapraz
menşe kümülasyonuna tabi bir eşyanın gelmesi durumunda, A.TR dolaşım belgesinin
yanında tedarikçi beyanı ile eşyanın tercihli tarife kapsamında İGV kararında
belirtilen vergilerden muaf olduğunu anlıyoruz.
Vergisel
Gümrük Giriş Tarife Cetveli
Hakkında Kanun kapsamında belirlenen vergi oranları ile İGV Kararı ile
getirilen vergilerinin toplamının, tarife cetvelinde belirtilen vergi
oranlarının %50 arttırılmışında fazla olamayacağı belirtilmiştir. Bu nedenle;
İGV kararında belirtilen vergi oranı ne olursa olsun, tarife cetvelinde belirtilen vergi oranının %50 arttırılmış
miktarını geçiyor olması durumunda, 474 sayılı Kanun’da belirtilen miktarına
göre hesaplama yapılması gerekmektedir. Örneğin; 8508.11 tarife yer alan “evlerde
kullanılan robot süpürgelerin”, vergi oranı tarife cetvelinde %60 olarak
belirlenmiş olup buna ek %30 İlave gümrük vergisi uygulanmaktadır. Görüldüğü
üzere; belirtilen vergi oranı %50 arttırılmış olarak uygulanmaktadır. Eğer bu değerin
üzerinde belirlenmiş olsaydı, İGV’nin %30’luk kısmının vergilendirilmesi
gerekecektir.
Karar da dikkat edilmesi gereken diğer bir hususu ise, ürünlerin İthalat
Rejim Kararı’na ekli V veya VI sayılı listede yer alması durumunda, bu ürünlere
ilave gümrük vergisi uygulanmayacak olmasıdır. Ürünün nihai kullanım mevzuatı
kapsamında ithal edilmesi halinde, gümrük vergisi “0” olarak uygulanan eşya
için, aynı amaçla ithal edilmesi halinde ilave gümrük vergisi alınmayacaktır.
İlave Gümrük Vergisine tabi üçüncü ülkeden gelen eşyaların, dahilde
işleme rejimi kapsamında girdi olarak kullanılıp AB’ye ihraç edilmesi
durumunda, telafi edici verginin hesaplanmasına dahil edilmemesi gerektiğini
görmekteyiz.
Sonuç olarak; kısa bir cümle… Üzerinden
hızlıca geçilen bu madde, yukarıda belirtilen ve burada değinmediğimiz birçok
soruya cevap vermekle birlikte, idari ve hukuki işlemlerde bizlere güçlü bir
dayanak ve yol gösterici olmaktadır.
Ali
Sait Ofluoğlu
Gümrük Müşaviri
Kaynak
* İthalatta
İlave Gümrük Vergisi Uygulanmasına İlişkin Karar (Karar Sayısı: 3351 –
31.12.2020)
*2006/10895
Sayılı Türkiye İle Avrupa Topluluğu Arasında Oluşturulan Gümrük Birliği’nin
Uygulanmasına İlişkin Esaslar Hakkında Karar
*İlgili Sta
Kararları
*Gümrük
Kanunu
*Gümrük
Yönetmeliği
* 474 Sayılı Gümrük Giriş Tarife Cetveli Hakkında
Kanun
*2015/7699
Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı Eki “İthalat Rejimi Kararına Ek Kararın 3.
Maddesinin Uygulanması Konulu 03.08.2015 – 9582430 Sayılı Yazı
* Yatırım
Teşvik Kapsamı İlave Gümrük Vergisi Konulu 05.10.2017 / 28447926 Sayılı Yazı
* Yatırım
Teşvik Belge Kapsamında İlave Gümrük Vergisi Konulu 24.03.2016 / 14793290
Sayılı Yazı
*Gümrükler
Genel Müdürlüğünün 29.06.2020 Tarihli 55276730 Sayılı Yazısı (Yatırım Teşvik
Belgesi Kapsamı İlave Gümrük Vergisi - Ek Mali Yükümlülük) Konulu 29.06.2020 /
55276730 Sayılı Yazı
*2018/11973
Sayılı Karar Kapsamında Menşe Tevsiki Konulu 15.03.2019 / 42633713 Sayılı Yazı
* Set
Halindeki Eşyada İgv Konulu 16.03.2018 / 32841735 Sayılı Yazı
* İlave
Gümrük Vergisinin Veya Ek Mali Yükümlülüğün Geri Verilmesi 26.08.2019 /
46658088 Sayılı Yazı
